Ο Τόμπι, ένας γιάπης και υπερόπτης σκηνοθέτης, βρίσκεται παγιδευμένος στις εξωφρενικές παραισθήσεις ενός γέρου Ισπανού τσαγκάρη που πιστεύει ότι είναι ο Δον Κιχώτης. Κατά τη διάρκεια των τραγελαφικών περιπετειών τους, ο Τόμπι έρχεται αντιμέτωπος με τις συνέπειες μιας ταινίας αναφορικά με τον Δον Κιχώτη που σκηνοθέτησε στα νιάτα του, όταν ήταν ακόμα ρομαντικός και οραματιστής. Μπορεί άραγε να βρει τον παλιό του εαυτό μέσα από αυτές τις περιπέτειες που βιώνει;

Ο Τέρι Γκίλιαμ ήθελε πάρα πολλά χρόνια να γυρίσει αυτή την ταινία. 25 για την ακρίβεια. Το «Ο Άνθρωπος που σκότωσε τον Δον Κιχώτη» υπήρξε το μεγάλο απωθημένο του και στην πραγματικότητα, αποτελεί μια ταινία που… δεν γυρίστηκε ποτέ: απλά είδαμε στο σινεμά μια ταινία με το ίδιο όνομα και με μετασχηματισμένη υπόθεση ώστε να αποτελεί ένα αλληγορικό σχόλιο του Γκίλιαμ για την βιομηχανία του κινηματογράφου, την ατελείωτη γραφειοκρατία της και τη βαθιά υποκρισία της.

Έτσι, αντί για μια άλλη εκδοχή του μύθου του Δον Κιχώτη, το «Ο Άνθρωπος που σκότωσε τον Δον Κιχώτη» είναι τελικά η ιστορία ενός σκηνοθέτη, αλαζόνα και ψωνισμένου από παρελθοντικές επιτυχίες του στο σινεμά, που όμως δεν μπορεί με τίποτα να συνεννοηθεί με τους παραγωγούς της ταινίας για τον Δον Κιχώτη που είναι έτοιμος να γυρίσει. Ο αυτοσαρκασμός και τα βιωματικά στοιχεία είναι κάτι παραπάνω από προφανή εδώ για τον Τέρι Γκίλιαμ που ουσιαστικά, στον ρόλο του πρωταγωνιστή «βλέπει» ένα alter ego της δικής του, προσωπικής ιστορίας.

Από εκεί που η πλοκή διακατέχεται από έναν ρεαλισμό με ορισμένα διακριτικά στοιχεία σουρεαλιστικής αλληγορίας, το δημιούργημα του Γκίλιαμ, από ένα σημείο και μετά, πέφτει με τα μούτρα στον σουρεαλισμό. Μια στροφή της πλοκής ωθεί τον ήρωα να βουτηχτεί σε ένα σύμπαν όπου τα όρια ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα είναι δυσδιάκριτα και μέσα σε αυτή τη συνθήκη, ο Τέρι Γκίλιαμ μεγαλουργεί καθώς ουσιαστικά παίζει στο γήπεδό του: η εδραίωση και η διαχείριση αυτής της ατμόσφαιρας είναι ουσιαστικά το φόρτε του όπως ξέρουμε από τις παρελθοντικές δουλειές του.

Το «Ο Άνθρωπος που σκότωσε τον Δον Κιχώτη» έχει ένα τεράστιο προτέρημα, που όμως τυγχάνει -με ένα όχι και τόσο αντιφατικό τρόπο- να είναι και ένα μεγάλο μειονέκτημα: πρόκειται για την πιο προσωπική ταινία στη φιλμογραφία του Τέρι Γκίλιαμ. Γεμάτη από αυτοσαρκασμό, τιγκαρισμένη στην επιθετικότητα εναντίον των μισητών παραγωγών του Hollywood (που ως γνωστόν βρίσκονται σε μια δομική θέση αντίθεσης με τις ελεύθερες εμπνεύσεις των δημιουργών) αλλά και ορισμένα επαναλαμβανόμενα μοτίβα που ενδεχομένως είναι αναγκαιότητα να τονιστούν από τον Γκίλιαμ αλλά ίσως να κουράσουν τον μέσο θεατή.

Παρά τα αδύναμα διαστήματά του ωστόσο, το «Ο Άνθρωπος που γύρισε τον Δον Κιχώτη» είναι μια ταινία που κουβαλάει πολύ ψυχή στο περιεχόμενό της και αυτό δεν μπορεί να μην εκτιμηθεί αλλά ούτε και να μην μεταλαμπαδευτεί στον θεατή με αποτέλεσμα τελικά, όταν πέφτουν οι τίτλοι τέλους και έχοντας μόλις περιπλανηθεί σε μια ατέρμονη λούπα «γκιλιαμικού» σουρεαλισμού, να βγαίνεις από το σινεμά με μια αίσθηση κινηματογραφικής πληρότητας.