Ο Βέλε είναι ένας κακοπληρωμένος μηχανικός τρένων που χρησιμοποιεί κλεμμένη μαριχουάνα για να φτιάξει ένα κέικ για τον πατέρα του, προκειμένου να ανακουφίσει τον πόνο του από τον καρκίνο. Ως εκ θαύματος, η υγεία του πατέρα του βελτιώνεται, αλλά ξαφνικά ο Βέλε έχει να αντιμετωπίσει τους περίεργους γείτονες που θέλουν τη συνταγή για το «θεραπευτικό» γλυκό και τους εγκληματίες που ψάχνουν τα ναρκωτικά τους. Μέσα σ’ όλα αυτά, πάντως, η μεγαλύτερη πρόκληση παραμένει το να πείσει τον πατέρα του για την αξία της ζωής.

Το Μυστικό συστατικό είναι μια μαύρη κωμωδία για δύο άντρες, έναν πατέρα και τον γιο του.

Ο Βέλε παράτησε το κολέγιο για να βρει δουλειά ως μηχανικός στο αμαξοστάσιο των τρένων, ώστε να μπορεί να φροντίσει τον πατέρα του, Σάζντο, ο οποίος έχει καρκίνο. Ο Σάζντο παραδίδεται στην ασθένεια, αλλά η περιφρόνησή του για τη ζωή χρονολογείται από τότε που έχασε τη γυναίκα του και τον μεγαλύτερο γιο του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα.

Ο Βέλε είναι απελπισμένος, επειδή δεν είναι σε θέση να αγοράσει τα ακριβά φάρμακα που χρειάζεται ο πατέρας του. Έτσι κλέβει ένα πακέτο μαριχουάνας από κάποιους επικίνδυνους εγκληματίες στο αμαξοστάσιο και προσπαθεί να το πουλήσει, αλλά αποτυγχάνει. Απελπισμένος και καταβεβλημένος, φτιάχνει ένα κέικ μαριχουάνας για τον πατέρα του με την ελπίδα ότι θα ανακουφίσει τον πόνο του, λέγοντάς του ψέματα ότι είχε προετοιμαστεί από έναν μυστηριώδη θεραπευτή.

Καθώς περνούν οι μέρες, η υγεία του Σάζντο βελτιώνεται, αλλά τα προβλήματα του Βέλε δεν σταματούν εκεί. Οι συνταξιούχοι στη γειτονιά ακούν για τη θαυμαστή ανάκαμψη του πατέρα του και αρχίζουν να ζητούν το κέικ. Ένας από αυτούς χρειάζεται βοήθεια για την απώλεια της ακοής του, άλλος ελπίζει ότι μπορεί να κάνει την ανάπηρη ανηψιά του να περπατήσει πάλι και ένας τρίτος θέλει να «θεραπεύσει» τον εγγονό του που είναι γκέι.

Ελπίζοντας ότι τα πράγματα θα ηρεμήσουν και ταυτόχρονα, προσπαθώντας να φέρει αντιμέτωπο τον πατέρα του με το οδυνηρό παρελθόν τους, ο Βέλε αποφασίζει να πάρει τον Σάζντο στην κατασκήνωση όπου περνούσαν τις διακοπές τους πριν από το θανατηφόρο τροχαίο. Όμως, οι εγκληματίες δεν αργούν να ανακαλύψουν τα ίχνη τους.

Βραβεία:

• Βραβείο Κοινού – Ματιές στα Βαλκάνια, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, 2017
• Βραβείο Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας Μεγάλου Μήκους – Santa Barbara Film Festival, 2018
• Βραβείο Καλύτερης Ταινίας – Bergamo Film Meeting, 2018
• Βραβείο Καλύτερης Ταινίας– Aubagne Film Festival, 2018
• Εύφημος Μνεία Σεναρίου – Bruxelles Mediterranean Film Festival, 2017
• Εύφημος Μνεία, Βαλκανικός Διαγωνισμός – Sofia Film Festival, 2018
• Εύφημος Μνεία – Francofilm Rome, 2018

Σημείωμα σκηνοθέτη:

Σε αυτές τις δύσκολες στιγμές ανάλγητου νεοφιλελευθερισμού, έχω γίνει μάρτυρας του αγώνα του απλού λαού της χώρας μου που αγωνίζεται για αξιοπρεπή ζωή. Οι ανθρώπινες αξίες περιορίστηκαν στην αρπαγή όσο το δυνατόν περισσότερων χρημάτων και δύναμης «και τα υπόλοιπα μπορούν να πάνε στο διάολο».

Οι ασθενείς πέθαιναν, τα φάρμακα ήταν περιορισμένα, ενώ τα ιδιωτικά νοσοκομεία έκαναν τεράστια κέρδη, ξεζουμίζοντας κάθε δεκάρα από άρρωστους και απελπισμένους. Οι άνθρωποι στράφηκαν στην αστρολογία, τις θεωρίες συνωμοσίας και τα στοιχήματα. Εκλέχτηκαν απατεώνες, ο αέρας μολύνθηκε και οι κομπογιαννίτες πολλαπλασιάστηκαν. Οπλισμένοι με θαυματουργά λευκαντικά χάπια, έξυπνα νερά και «διαστημικά κέικ», δεν πρόσφεραν τίποτα για λιγότερα χρήματα. Αλλά το λίγο είναι πολύ, όταν η καταβολή του μισθού έχει καθυστερήσει.

Κατά ειρωνικό τρόπο, το χιούμορ χρησίμευσε ως αντίδοτο στη γκρίζα πραγματικότητά μας. Χρησιμοποιώντας ένα είδος «πνευματικού τζούντο», οι άνθρωποι έμαθαν να γελούν με τον πόνο, ώστε να μπορούν να αντέχουν τη ζοφερή τους ζωή. Και έτσι γεννήθηκε η ιστορία μου. Σελίδα τη σελίδα στο σενάριο, όπως δύο πλοία που κατευθύνονται προς μια σύγκρουση, το χιούμορ και ο πόνος πάλευαν σε μια μάχη. Το χιούμορ έμοιαζε περισσότερο με ένα υποβρύχιο, που βγαίνει στην επιφάνεια όταν δεν το περιμένεις κι επιτίθεται βίαια στον αυτάρεσκο πόνο που απέπλευσε με αυτοπεποίθηση και περηφάνια στα άγρια νερά της αδικίας της ζωής.

Έλκομαι επίσης, από την αδύναμη θέση του βασικού χαρακτήρα. Τρέφω μια διαχρονική γοητεία για τους ανθρώπους που κινούνται ενάντια στο ρεύμα και καταφέρνουν να πετύχουν ενάντια σε όλες τις πιθανότητες. Όποιος κι αν είναι ο στόχος τους – να φτάσουν σε μια υψηλότερη κορυφή, να σώσουν τον πατέρα τους από τον θάνατο ή απλά να γυρίσουν μια ταινία στις πιο δύσκολες συνθήκες – εφόσον είναι αληθινοί με τον εαυτό τους…

Θα φάνε ένα κομμάτι από το κέικ, όπως τους συνταγογράφησε ο θεραπευτής τους, και θα απολαύσουν την τρέλα.

Trivia:

• Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων στο αμαξοστάσιο του σιδηροδρόμου, οι εργαζόμενοι βρίσκονταν σε απεργία. Διαμαρτύρονταν, ζητώντας την καταβολή των οφειλόμενων μισθών. Η κατάσταση αντικατόπτριζε πιστά την ιστορία της ταινίας. Καθώς δεν είχαν αποτελέσματα, άρχισαν απεργία πείνας, ελπίζοντας για ταχύτερη λύση. Ευτυχώς ήταν σύντομη και δεν κατέληξε σε καταστροφή.

• Το αμαξοστάσιο παρήκμαζε εδώ και 43 χρόνια. Λίγους μήνες μετά το γύρισμα της ταινίας, άρχισε η ανακαίνιση των κτιρίων και των αποθηκών.

• Το φινάλε γυρίστηκε στο κάμπινγκ TRESKA, που είναι χτισμένο γύρω από μια τεχνητή λίμνη στα περίχωρα των Σκοπίων και κάποτε ήταν ένα καταπληκτικό αξιοθέατο. Η λίμνη και το κάμπινγκ κατασκευάστηκαν το 1978. Τα τελευταία είκοσι χρόνια, το νερό στη λίμνη μολύνθηκε τόσο, ώστε η κολύμβηση απαγορεύεται, ενώ το κάμπινγκ και ο περιβάλλων χώρος μοιάζει με πόλη-φάντασμα.

• Οι εσωτερικές σκηνές της ταινίας γυρίστηκαν σε πραγματικές τοποθεσίες, πιστές στο πνεύμα των προαστίων της πόλης και όσο το δυνατόν πιο κοντά στον ρεαλισμό που ζήτησε ο σκηνοθέτης.

Έγραψαν για την ταινία:

Μια απ’ τις πιο αστείες, έξυπνες και αξιολάτρευτες ταινίες της χρονιάς

Jessica Kiang, Variety

Ένα κωμικοτραγικό κινηματογραφικό διαμάντι

Stephen Dalton, Hollywood Reporter

Μια κωμωδία, όπου το γέλιο συνυπάρχει με τον πικρό κοινωνικό ρεαλισμό

Leonardo Goi, Senses of Cinema

Αφοπλιστικά ανθρώπινη

Wendy Ide, Screen Daily