Νύχτες Πρεμιέρας: Το «Climax» του Γκασπάρ Νοέ είναι μια αποθέωση του τίποτα…

Νύχτες Πρεμιέρας | 23-9-2018 |
Με τη δράση τοποθετημένη εξ ολοκλήρου στο εσωτερικό μιας απομονωμένης σχολής χορού, το «Climax» απεικονίζει τι συμβαίνει σε ένα πάρτι μαθητών της όταν ένα άγνωστο χέρι μπερδεύει αλκοόλ και πανίσχυρες ψυχοτροπικές ουσίες σε ένα μπολ σανγκρία, οδηγώντας σε ομαδικό freak out υπό τους ήχους του Τζόρτζιο Μόροντερ, του Aphex Twin και των Daft Punk.
Και ενώ μέσα σε δυο μέρες είχαμε δει τρεις ταινιάρες στις Νύχτες Πρεμιέρας (δείτε εδώ, εδώ και εδώ) και έτσι όπως το πηγαίναμε κινδυνεύαμε να χαρακτηριστούμε ως αβανταδόροι του φεστιβάλ, ήρθε την τρίτη μέρα η πρεμιέρα της τελευταίας ταινίας του Γκασπάρ Νοέ και αναπόφευκτα μας χάλασε το σερί των θετικών κριτικών. Δεν θα μπορούσε να γίνει και αλλιώς: το «Climax» είναι μια αστειότητα που ο χαρακτηρισμός «ταινία» μάλλον το αναβαθμίζει.
Το σινεμά μπορεί να είναι ένα ιδανικό μέσο για να κάνει κανείς ασκήσεις προβοκάτσιας. Αυτό εμπεριέχει μια διπλή πιθανότητα: στα κατάλληλα χέρια, οι κινηματογραφικές προβοκάτσιες παράγουν αριστουργήματα αλλά σε χέρια ανίκανα να τις διαχειριστούν παράγουν γελοιότητες. Στον Νοέ κάποιος πρέπει να πει άμεσα ότι δεν ανήκει στην πρώτη κατηγορία. Διότι ο ίδιος είναι εμφανώς μπερδεμένος: θεωρώντας πως η αναμφισβήτητα άρτια τεχνική του ικανότητα να σκηνοθετεί ταινίες του εξασφαλίζει αυτόματα και την δυνατότητα να τους προσδίδει και το αντίστοιχο περιεχόμενο, ο Νοέ επιδίδεται σε περιπλανήσεις μονοπατιών που δεν μπορεί να διασχίσει. Το «Climax» είναι μια περίτρανη απόδειξη.
Όσο χαίρεσαι να βλέπεις τις εικόνες του «Climax» άλλο τόσο βαριέσαι όσο η υποτυπώδης πλοκή του αγκομαχά να ξεδιπλωθεί. Ο Νoέ δημιουργεί κάτι που προσομοιάζει σε μεγάλης διάρκειας βιντεοκλίπ και επιχειρεί να χωρέσει μέσα του όσες πιο πολλές σοκαριστικές σκηνές μπορεί για να ταρακουνήσει τον θεατή. Τα καταφέρνει που και που αλλά κατά τα άλλα δεν έχει τίποτα να πει. Και ας πετάει στο άκυρο κάτι κοινότυπα αποφθέγματα υπό μορφή γραπτού μηνύματος επί της οθόνης που στο μυαλό του μάλλον ενισχύουν την εικόνα του πειραματικού σκηνοθέτη αλλά στην πραγματικότητα, θα μπορούσαν να είναι ιντερνετικά μιμίδια σε βαρετά group αποφθεγμάτων στο Facebook.
Δεν θα θέλαμε να πούμε κάτι τόσο κλισέ αλλά η κλισεδιάρικη μεθοδολογία του Νοέ να κάνει «πειραματικό σινεμά» δεν μας αφήνει πολλά περιθώρια: ο Γάλλος προκαλεί απλά για να προκαλέσει. Και επειδή δεν απευθύνεται σε παιδάκια που δεν έχουν ξαναδεί προκλητικές και σοκαριστικές σκηνές, τελικά το μόνο που προκαλεί είναι χασμουρητά. Μπορούμε να τον φανταστούμε να στέκεται σε μια γωνία και να γυρίζει την ταινία του κρατώντας ένα μπλοκάκι που γράφει προτάσεις όπως [ελάχιστο ίχνος spoiler]: «Σοκαριστική σκηνή με έγκυο: τσεκ. Σοκαριστική σκηνή με άτομο να καίγεται: τσεκ. Σοκαριστική σκηνή με αυτοτραυματισμό: τσεκ, κτλ κτλ κτλ» [ελάχιστο ίχνος spoiler].
Ο Νοέ είναι ένας εξαιρετικός σκηνοθέτης σε τεχνικό επίπεδο, ασύλληπτα δεξιοτέχνης και μετρ των μονόπλανων. Στο «Climax» αυτά του τα προτερήματα φανερώνονται με εντυπωσιακό τρόπο. Αλλά η προσπάθειά του να βαφτίσει πειραματισμό την παραδοχή του πως δεν έχει να πει τίποτα θα βρίσκει πάντα εμπόδιο σε ορισμένους απαιτητικούς θεατές που ο κινηματογράφος τους ενδιαφέρει να ανοίγει διαλόγους και όχι να στέκεται μουγκός προωθώντας απλά οπτικές υπερβολές. Όσο κουλ και αν επιχειρήσει ο Νοέ να προβάλει την κενότητα του περιεχομένου, αυτή θα παραμένει πάντα κενή. Αλήθεια, αφορά πραγματικά κανέναν αυτή η αποθέωση του τίποτα; Και αν ναι, από πότε κάτι τέτοιο θεωρείται στα σοβαρά σινεμά υψηλού επιπέδου; Μην ρωτήσετε τον Νοέ, δεν έχει άποψη…