H ταινία του Ken Loach μας εντυπωσίασε ευχάριστα όντας από τις καλύτερες ταινίες που έχει κάνει ο Βρετανός σκηνοθέτης τελευταία. Ο Daniel Blake είναι 59 χρονών, εργάτης όλη του ζωή, και πλέον μετά από μια καρδιακή προσβολή, στηρίζεται στα χρήματα που του δίνονται μέσω ενός επιδόματος, που όμως θα του κοπούν παρά την σχετική γνωμοδότηση του γιατρού, και ο ίδιος θα αναγκαστεί να ψάχνει δουλειά για να κρατήσει ένα μικρό επίδομα για τα τα προς το ζειν. Στο job-center θα γνωρίσει μία ανύπαντρη μητέρα δύο παιδιών, την Katy και οι τέσσερις θα προσπαθήσουν να νικήσουν το τέρας της γραφειοκρατείας, αλλά όπως και ο Ken Loach θα έλεγε, του νεοφιλελευθερισμού.

Η κριτική μας για το I, Daniel Blake

Να σημειώσουμε ότι ο Ken Loach αποθεώθηκε πριν από την συνέντευξη τύπου με παρατεταμένο χειροκρότημα που δύσκολα ακούμε σε συνεντεύξεις τύπου από το αυστηρό δημοσιογραφικό κοινό του Φεστιβάλ. Πάμε να δούμε τα σημαντικότερα της συνέντευξης τύπου:

Για την ταινία και τους στόχους της, την ανεργία και το Cathy Come Home που έκανε πριν 50 χρόνια με παρόμοιο θέμα και το πόσο σοκαρισμένος είναι για όσα μεσολάβησαν στο θέμα αυτά τα 50 χρόνια: 

Δείτε και με κείμενο:

“Είναι όντως σοκαριστικό και είναι έτσι, γιατί δεν μιλάμε μόνο για ένα θέμα της Βρετανίας αλλά για όλη την Ευρώπη. Υπάρχει μία ηθελημένη βαρβαρότητα, στον τρόπο που οργανώνουμε πλέον τις ζωές μας. Οι πιο αδύναμοι άνθρωποι ακούνε συνεχώς ότι η φτώχεια τους είναι δικό τους φταίξιμο. Αν  δεν έχεις δουλειά, είναι δικό σου σφάλμα που δεν πήρες την δουλειά, ακόμα κι αν στην Βρετανία και σε όλη την Ευρώπη, υπάρχει μαζική ανεργία. Μόνο στην Βρετανία υπάρχουν 2-3 εγγεγραμμένοι άνεργοι, που στην πραγματικότητα είναι τελικά στα 4 εκατομμύρια. Οι πιο αδύναμοι άνθρωποι, ακόμα και άτομα με αναπηρία κόβονται από τα επιδόματα, οι αυτοκτονίες έχουν αυξηθεί τόσο, που ακόμα και στα σχετικά κέντρα κάποιοι εργαζόμενοι δέχονται οδηγίες για το πως να αντιδρούν σε πιθανές αυτοκτονίες. Ξέρουν όλοι συνεπώς τι συμβαίνει, και δε μιλάμε για λίγους ανθρώπους, αλλά για εκατοντάδες χιλιάδες άτομα και ακόμα παραπάνω σε όλη την Ευρώπη. Είναι βαθιά σοκαριστικό ότι αυτό γίνεται στην καρδιά του κόσμου μας“

Ο Paul Laverty συμπλήρωσε:

“Ένα από τα θέματα που συζητήσαμε από την αρχή ήταν το ποιος θα είναι ο κεντρικός χαρακτήρας. Ταξιδέψαμε σε ολόκληρη την χώρα, πήγαμε σε τράπεζες τροφίμων, σε γραφεία για τα επιδόματα, μιλήσαμε σε ανθρώπους με αναπηρία. Είναι πραγματικά αξιοσημείωτο ότι κάποιοι από τους πιο αδύναμους και ευπαθείς ανθρώπους είναι από τους πρώτους που τους έχουν κοπεί τα σχετικά προνόμια. Έτσι ο Daniel Blake, δεν είναι σε καμία περίπτωση η χειρότερη περίπτωση που είδαμε. Είναι ένας άντρας που δούλευε, έχει φίλους, έχει ζωή. Οι άνθρωποι με αναπηρίες, αυτοί με νοητικά ή ψυχολογικά προβλήματα, είναι αυτοί που έχουν υποστεί το μεγάλο μέρος των περικοπών. Ένας ειδικός μας είπε ότι είναι το φρούτο που είναι εύκολο να πιάσει κάποιος, τα εύκολα θύματα δηλαδή. Η ιστορία συνεπώς θα μπορούσε να είναι πολύ πιο δύσκολη από αυτήν του Daniel Blake και φυσικά της Katy.”

Για τους υπότιτλους που είχε η ταινία στα Αγγλικά η παραγωγός της ταινίας απάντησε:

“H προφορά ήταν τέτοια που ίσως αυτοί που δεν έχουν τα Αγγλικά για μητρική γλώσσα, δεν θα καταλάβαιναν, και υπάρχει τέτοιο κοινό στις Κάννες, γι’ αυτό επιλέχτηκε έτσι για εμπορικούς λόγους. Στις Αγγλόφωνες χώρες η ταινία θα προβληθεί χωρίς υπότιτλους.”

Για το πως εργάστηκε στην ταινία και για το αν υπάρχουν αυτοσχεδιασμοί από τους ηθοποιούς, ο Loach είπε:

“Γυρίσαμε την ταινία σε σειρά, κάθε σκηνή γυρίστηκε πριν από όλες τις άλλες που ήταν πριν μετά από αυτή. Αυτό βοηθά πολύ τους ηθοποιούς και το να βγαίνουν αυτοσχεδιασμοί. Όμως το σενάριο και η ταινία είναι τελικά εκπληκτικά όμοια. Είναι τόσο καλογραμμένα και αναλυτικά τα σενάρια του Paul, που το αποτέλεσμα και το σενάριο είναι τόσο κοντά που πρακτικά σχεδόν όλο μας το υλικό πήγε στην τελική ταινία”

Για τον Jeremy Corbyn, τον νέο αριστερό αργηγό των Άγγλων εργατικών:

“Νομίζω ότι ο Corbyn είναι ότι καλυτερο έγινε στο κόμμα των εργατικών από το τέλος του 2ου παγκοσμίου πολέμου. Επιτέλους με τον Corbyn, υπάρχει κάποιος στην ηγεσία που καταλαβαίνει τα συμφέροντα των ανθρώπων της εργατικής τάξης. Blair και Brown το μόνο που καταλαβαίνουν είναι τα συμφέροντα των επιχειρήσεων. Το πρόβλημα είναι ότι πολλοί από το ίδιο του το κόμμα και στην βουλή, τον θέλους εκτός. Γενικά οι πολιτικές δομές σε όλη την Ευρώπη δεν αφήνουν ανθρώπους σαν τον Corbyn να ακουστούν. Άνθρώπους που πραγματικά πιστεύω ότι μπορούν κάνουν μεγάλο καλό. Πρέπει να υπάρξει μια σύμπλευση σε Βρετανία, Γαλλία, Ισπανία, Ελλάδα και άλλες χώρες για να έχουμε μια δυνατή, αριστερή φωνή.”

Για το προσφυγικό και το αν θα κάνουν ταινία σχετικά με το θέμα ο Paul Laverty απάντησε:

“Είναι ένα τεράστιο θέμα, κανείς θα πρέπει να έχει καρδιά από πέτρα για να μην συγκινηθεί και να μην αναγνωρίσει τις ευθύνες του. Πιστεύω όμως ότι εμείς δεν μπορούμε να αγγίξουμε το θέμα. Μας λείπουν προσωπικές εμπειρίες και είναι καλύτερα τέτοιες ταινίες να δούμε από ανθρώπους που περνάνε την προσφυγιά, ανθρώπους από το Κουρδιστάν, την Συρία, που θα χαρούμε βέβαια να βοηθήσουμε.”

Για το θέμα του δημοψηφίσματος στην Αγγλία για την παραμονή ή όχι της χώρας στην  Ευρωπαϊκή Ένωση ο Ken Loach είπε:

“Είναι ένα μεγάλο θέμα. Νομίζω ότι όλοι ξέρουν ότι σε λίγες βδομάδες έχουν αυτό το μεγάλο δημοψήφισμα από το οποίο θα αποφασίσουμε αν θα μείνουμε ή όχι στην ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα νεοφιλελεύθερο project που οδηγεί με ταχείς ρυθμούς σε ιδιωτικοποιήσεις, καταστροφή των εργασιακών σχέσεων, βαρβαρότητα. Έξω όμως από την Ένωση, εθνικές κυβερνήσεις θα πάνε όλο και πιο δεξιότερα, φτάνοντας στα άκρα, με το αποτέλεσμα για τους εργαζόμενους να είναι ακόμα χειρότερο. Το ερώτημα είναι το παλεύουμε αυτό από μέσα ή από έξω; Η EE είναι ένα νεοφιλελεύθερο προτζεκτ, και πρέπει να το παλέψουμε, το αν είναι καλύτερα να το κάνουμε από έξω ή από μέσα, είναι μεγάλο θέμα, αλλά είναι θέμα τακτικής. Τείνω να υποστηρίζω το είναι καλύτερο να παλέψουμε από μέσα μαζί με Ευρωπαϊκές αριστερές δυνάμεις και κινήματα. Είναι όμως μία επικίνδυνη στιγμή σε κάθε περίπτωση. 

Η παραγωγός της ταινίας υποστήριξε:

“Το παράδειγμα της κινηματογραφικής παραγωγής της Ευρώπης είναι ένα παράδειγμα που πρέπει να ακολουθήσουμε και δουλεύει καλά. Σίγουρα πιστεύω ότι θα πρέπει να παλέψουμε μέσα στην Ευρώπη”

Για τα άτομα που ζουν από τα επιδόματα κοινωνικής προστασίας ο Paul Laverty τόνισε:

“Είναι άξιο τεράστιας προσοχής το πως αντιμετωπίζουμε τα συγκεκριμένα άτομα. Υπάρχει μια διάχητη φήμη στην κοινωνία ότι το 30% από αυτά είναι απατεώνες. Το πραγματικό ποσοστό είναι κάτω από το 1%, ωστόσο συνεχίζουμε να κάνουμε αυτούς τους πιο ευάλωτους ανθρώπους της κοινωνίας μας, τους  ανθρώπους με αναπηρίες, τους σχιζοφρενείς κλπ  να αισθάνονται εγκληματίες και να νιώθουν ένοχοι για αυτό που είναι.”

Η Hayley Squires (Katy) συμπλήρωσε πάνω σε αυτό:

“Η προπαγάνδα που υπάρχει για οτιδήποτε στα νέα, από τους ανθρώπους που ζουν από επιδόματα, μέχρι και την έξοδο από την ΕΕ, είναι η ίδια. Σήμερα μιλούσα με την μητέρα μου, που μένει σε σπίτι παροχή από το κράτος η ίδια. Πιστεύω ότι η κυβέρνηση και τα media έχουν μπει μέσα στην εργατική τάξη και την έχουν χωρίσει. Έτσι υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν την δυνατότητα να δουλέψουν και άλλοι που είναι άνεργοι και οι μεν δείχνουν τους δε και τους λένε ‘εγώ πληρώνω για σένα – εγώ θα έπρεπε να παίρνω αυτά που παίρνεις’. Για να περάσουν αυτά τα απαράδεκτα που θέλουν, μας έχουν να μαλώνουμε μεταξύ μας δείχνοντας κάπου αλλού και όχι εκεί που είναι το πρόβλημα.”

“Αυτό ακριβώς είναι ο τρόπος που μεγαλώνει η άκρα δεξιά, ακριβώς αυτός” είπε ο Ken Loach, σχολιάζοντας την πρωταγωνίστριά του.

Η αναπόφευκτη ερώτηση για το αν ο Ken Loach θα κάνει και νέα ταινία ή όχι ο Loach δεν απάντησε, με τον Dave Johns που παίζει τον Daniel Blake, να λέει “Θα κάνει ταινίες για πάντα” και τον Loach να λέει “Όχι όχι”.