Στις 25 Μαΐου του 2018 είναι προγραμματισμένη να βγει η ταινία Han Solo, από το σύμπαν του Star Wars. Τι θα λέγατε αν, αντί να πηγαίνατε στο σινεμά, μπορούσατε να τη δείτε –νόμιμα– από την HD τηλεόραση ή το Home Theater σύστημα του σαλονιού σας; Δεν πάει πολύς καιρός που ακούσαμε –και το διαβάσατε κι από εδώ– για την ιδέα του Screening Room.

Το καινούργιο project του Sean Parker (ιδρυτής του Napster και ο πρώτος επενδυτής του Facebook) υπόσχεται ότι θα μπορούμε να βλέπουμε τις νέες ταινίες στο σπίτι μας, από την πρώτη κιόλας μέρα κυκλοφορίας τους, ταυτόχρονα με την έξοδό τους στους κινηματογράφους.

Όπως είναι φυσικό, για να υλοποιηθεί μια τέτοια ιδέα χρειάζεται την υποστήριξη των άμεσα ενδιαφερομένων και κυρίως των στούντιο και των δημιουργών. Αρκετοί –και μάλιστα αναγνωρισμένοι– είναι αυτοί που έχουν ήδη ταχθεί υπέρ, όπως ο Martin Scorcese και ο J.J. Abrams. Κι αν κάτι τέτοιο σας φαίνεται περίεργο, ίσως θα πρέπει να δούμε πιο αναλυτικά τα υπέρ και τα κατά αυτού του εγχειρήματος.

Αρχικά, είναι νόμιμο: εάν φτάσουμε στη λειτουργία της υπηρεσίας Screening Room, αυτό θα συμβεί μέσω των επίσημων εταιριών διανομής. Όσοι θεατές θέλουν να τη χρησιμοποιήσουν, θα πρέπει να προμηθευτούν αρχικά τον απαιτούμενο εξοπλισμό/αποκωδικοποιητή (κόστος περίπου €150) ώστε να μπορούν στη συνέχεια να αγοράζουν τις ταινίες που θέλουν να δουν. Στο παράδειγμα της αναμενόμενης Han Solo ταινίας δηλαδή, θα μπορούσατε να χρεωθείτε €50 για να την δείτε μία φορά εντός 48 ωρών από την αγορά.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι η τιμή είναι ανταγωνιστική. Για μια οικογένεια ή μια παρέα 3-4 φίλων που μπορεί να μαζευτεί και να μοιραστεί το κόστος, το τελικό ποσό δεν είναι μεγαλύτερο από εισιτήρια, ποπ-κορν και βενζίνη/μετακινήσεις μαζί, ειδικά στις ΗΠΑ, που το εισιτήριο κοστίζει περισσότερο απ’ ό,τι εδώ. Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε την άνεση που προσφέρει, αρκετοί είναι αυτοί που εκτιμάται ότι θα το προτιμούσαν.

Εδώ έρχεται το ερώτημα: δεν βγαίνουν χαμένοι οι αιθουσάρχες ή οι αλυσίδες multiplex; Όχι απαραίτητα. Από τα €50/ταινία, υπολογίζεται ότι ένα ποσοστό περίπου 40% θα πηγαίνει σε αυτούς, αν και δεν είναι ακόμα γνωστά τα κριτήρια με τα οποία θα γίνεται ο διαμοιρασμός. Από την άλλη, για μεγάλα blockbuster όπως το Han Solo που προαναφέραμε, πολλοί εκτιμούν πως η μεγάλη μάζα θεατών θα εξακολουθεί να προτιμά και να επιλέγει να τα βλέπει στις αίθουσες (αυτό θα κάναμε κι εμείς). Η εμπειρία που προσφέρει η αίσθηση του κινηματογράφου σε μεγάλες ταινίες είναι ένας πολύ δυνατός λόγος για να σηκωθεί κάποιος από τον καναπέ του.

Άλλωστε, όπως αποδεικνύουν τα πρόσφατα ρεκόρ του Box office για ταινίες όπως το Star Wars VII ή το Batman vs Superman, τα στούντιο εισπράττουν ένα συντριπτικό ποσοστό εσόδων από τις συγκριτικά λίγες blockbuster ταινίες. Ίσως λοιπόν το Screening Room να μην λειτουργεί ανταγωνιστικά, αλλά συμπληρωματικά με τις αίθουσες. Για παράδειγμα, αφού τα blockbusters κατακλύζουν τα περισσότερα multiplex, δεν είναι απίθανο οι ανεξάρτητες παραγωγές ή οι «μικρότερες» ταινίες των στούντιο, να βρουν επιτέλους μια νέα πλατφόρμα διανομής. Έτσι το κοινό θα έχει τη δυνατότητα να τις παρακολουθήσει απευθείας από το σπίτι του, γνωρίζοντας έτσι νέους δημιουργούς και περισσότερες «φεστιβαλικές» ταινίες.

Όλα αυτά ακούγονται ωραία και είναι πάνω-κάτω αυτά που λένε με δηλώσεις υποστήριξης δημιουργοί όπως οι Steven Spielberg, Peter Jackson, Ron Howard, αλλά και παραγωγοί όπως ο Brian Grazer και Frank Marshall. Άνθρωποι δηλαδή που είναι συνολικά υπεύθυνοι για μερικές από τις μεγαλύτερες επιτυχίες (εισπρακτικά και καλλιτεχνικά) του κινηματογράφου. Το σκεπτικό τους είναι ότι η διαδικασία θα είναι νόμιμη, ο τελικός καταναλωτής θα πληρώνει και πολλοί νέοι δημιουργοί ίσως βγουν ωφελημένοι. Η προηγμένη τεχνολογία δε, που προσφέρει υψηλής ανάλυσης εικόνα και ήχο σε οποιοδήποτε σπίτι, εξασφαλίζει ότι ο θεατής δεν θα χάνει σε ποιότητα.

Εδώ όμως πατάνε αυτοί που αντιτίθεται στο εγχείρημα. Ο Christopher Nolan και ο James Cameron για παράδειγμα θεωρούν πως κανένα σύστημα home theater δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη μαγεία του κινηματογράφου. Το σκεπτικό τους δεν είναι τόσο εμπορικό, όσο καλλιτεχνικό: «Για ποιον λόγο ένα στούντιο να επιτρέψει στους θεατές να χάσουν την καλύτερη δυνατή εμπειρία;» αναρωτιέται ο Jon Landau, παραγωγός και συνεργάτης του Cameron. Για ποιο λόγο να πασχίζει μια ομάδα ταλαντούχων δημιουργών να φτιάξει ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα, έχοντας κατά νου ότι το κοινό θα το απολαύσει ατμοσφαιρικά στο σινεμά;

Αυτό το επιχείρημα βέβαια δεν είναι καινούργιο. Η ανάπτυξη των smartphones και των tablet για παράδειγμα μας έχει δώσει εδώ και καιρό τη δυνατότητα να βλέπουμε ταινίες εν κινήσει, ενώ η εξάπλωση της «πειρατείας» έχει κάνει πιο εύκολη την πρόσβαση σε περιεχόμενο. Πάνω στην ίδια σκέψη ο David Lynch πχ είχε πει παλιότερα ότι «αν νομίζετε ότι παρακολουθείτε ταινία σ’ ένα τηλέφωνο, αυταπατάστε. Απλώς νομίζετε ότι την παρακολουθείτε.»

Μπορούμε να πούμε λοιπόν με ασφάλεια ότι οι επικριτές δεν αντιτίθενται στο Screening Room αυτό καθαυτό, παρά μάλλον σε οτιδήποτε «αφαιρεί» από τον θεατή τη μαγική εμπειρία μιας γεμάτης, σκοτεινής αίθουσας κινηματογράφου. Πολύ λογική ανησυχία, όμως μέχρι τώρα οι «εχθροί του σινεμά» (τηλεόραση, βίντεο, DVD και torrents) δεν αποθάρρυναν μακροπρόθεσμα τους κινηματογραφόφιλους. Το 2015 τα 4 μεγαλύτερα στούντιο μαζί ξεπέρασαν τα 7,5 δις εισπράξεις μόνο στις ΗΠΑ κι αυτό σημαίνει ότι το κοινό εξακολουθεί να επιλέγει το σινεμά ως το κύριο μέσο για να απολαύσει την κινηματογραφική εμπειρία.

Ίσως μάλιστα με τον ερχομό του Screening Room οι αίθουσες να «αναβαθμιστούν» στο μυαλό μας, αφού θα προσφέρουν μια «απόλυτη εμπειρία θέασης» σε σχέση με το σαλόνι μας. Το κοινό θα κρίνει και θα επιλέξει με βάση τη συνολική εμπειρία θέασης ενός φιλμ. Είναι σίγουρο ότι ζούμε σε μια εποχή που οι πλατφόρμες παροχής περιεχομένου πολλαπλασιάζονται, είτε μιλάμε για το Netflix, είτε για το Screening Room. Ο κινηματογράφος όμως εξακολουθεί να βρίσκεται στον πυρήνα τους, είναι άλλωστε η Τέχνη που τις τροφοδοτεί. Γι’ αυτό και ίσως να μην είναι τόσο σημαντικός ο τρόπος ή οι τρόποι με τους οποίους θα διανέμονται οι ταινίες, όσο το να επιμείνουν οι δημιουργοί να τις φτιάχνουν με το ίδιο πάθος και πρωτοτυπία.