Με αφορμή το Woman In Gold που είδαμε πρόσφατα στις αίθουσες, κάνουμε μια αναδρομή σε ταινίες που είχαν ως επίκεντρο, ή εμπνεύστηκαν από πίνακες ζωγραφικής. Άλλες φορές αφηγούνται μια πραγματική ιστορία πίσω από τη δημιουργία του, άλλες φορές όχι, ή ίσως απλώς αποτελούν μια αφορμή για να ξεδιπλωθεί ένα σενάριο. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως, όταν η 7η τέχνη συναντά τη ζωγραφική, το αποτέλεσμα είναι ξεχωριστό, όχι μόνο εικαστικά αλλά και σεναριακά.

1. The Girl with the Pearl Earring (2003) (Το Κορίτσι με το Μαργαριταρένιο Σκουλαρίκι)
Αυτό που σου μένει περισσότερο βλέποντας την ταινία του Peter Webber είναι πόσο μεγάλη ομοιότητα έχει η Scarlett Johansson με το εικονιζόμενο κορίτσι. Βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Tracy Chevalier, η ταινία δεν περιγράφει την πραγματική ιστορία πίσω από τον διάσημο πίνακα του Ολλανδού Johannes Vermeer, όπως πολλοί ίσως πιστεύουν, η οποία άλλωστε παραμένει άγνωστη. Είναι μια φανταστική εξιστόρηση, εμπνευσμένη από την κοπέλα που φορά το σκουλαρίκι στον πίνακα, ο οποίος φιλοτεχνήθηκε στα μέσα του 17ου αιώνα. Χωρίς κάποια ιδιαίτερη πρωτοτυπία, η ταινία ξεχωρίζει (πέρα από τη Scarlett) για την εξαιρετική φωτογραφία της, αφού κάθε πλάνο της και κυρίως αυτά των εξωτερικών χώρων και των τοπίων, θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι πίνακες ζωγραφικής. Είναι σίγουρο ότι ο Webber αλλά και ο κινηματογραφιστής του, Eduardo Serra, βασίστηκαν πολύ στους χρωματισμούς και τις αποχρώσεις του Vermeer για να δημιουργήσουν ένα εξαιρετικό εικαστικό αποτέλεσμα.

2. Woman in Gold (2015) (Γυναίκα από Χρυσό)
Η πολύ ενδιαφέρουσα, πραγματική ιστορία της Maria Altmann και της μάχης που έδωσε για να ξανακερδίσει το διάσημο πορτρέτο του Gustav Klimt που απεικόνιζε τη θεία της. Ο πίνακας του 1907 με τον άοσμο αρχικό τίτλο «Portrait of Adele Bloch-Bauer I», ιδιοκτησία της οικογένειας της Altmann, κλάπηκε από τους ναζί μετά την εισβολή τους στη Βιέννη και κατέληξε στην Εθνική Πινακοθήκη της πόλης, όπου έγινε παγκόσμια γνωστός και αποτελούσε για τη χώρα ό,τι και η Μόνα Λίζα για την Γαλλία. Η ταινία αν και άνιση σεναριακά, αφηγείται μια εξαιρετικής σημασίας δικαστική αλλά και ανθρώπινη προσπάθεια που βάζει στο επίκεντρο αρκετά θέματα που αφορούν στην ιδιοκτησία ενός έργου τέχνης και που τελικά δεν είναι τόσο εύκολο να απαντηθούν. Η Helen Mirren στον πρωταγωνιστικό ρόλο είναι όπως πάντα εξαιρετική, αλλά η ταινία δεν διαθέτει τη δυναμική που θα μπορούσε για να ξεχωρίσει.

3. The Da Vinci code (2006) (Κώδικας Ντα Βίντσι)
Η «Mona Lisa» & ο «Μυστικός Δείπνος», δύο έργα που φιλοτέχνησε ο Leonardo Da Vinci πριν από περίπου 500 χρόνια ξεχωρίζουν στην ταινία του Ron Howard. Η ιστορία είναι λίγο-πολύ γνωστή: ο καθηγητής Robert Langdon (Tom Hanks) και η ειδική στην κρυπτολογία Sophie Neveu (Audrey Tautou) ενώνουν τις δυνάμεις τους για να αποκρυπτογραφήσουν κρυμμένα μηνύματα που θα τους οδηγήσουν στο Ιερό Δισκοπότηρο! Παρόλο που η ταινία, όπως άλλωστε και το βιβλίο του Dan Brown, δέχθηκε αρκετές αρνητικές κριτικές για πολλούς λόγους, εντούτοις θριάμβευσε, όπως αναμενόταν, στο box office. Αν και το Μουσείο του Λούβρου επέτρεψε τα γυρίσματα στους χώρους του, η αυθεντική Mona Lisa αντικαταστάθηκε από αντίγραφο, για να μην φθαρεί από τους προβολείς των καμερών!

4. Belle (2014)
Η Amma Asante σκηνοθετεί μια όχι και τόσο γνωστή ιστορία για την Dido Elizabeth Belle, τη νόθα κόρη ενός αξιωματικού του βρετανικού Ναυτικού, η οποία έζησε στα τέλη του 18ου αιώνα και τη μεγάλωσε ο Κόμης θείος της. Η Belle ήταν μιγάς, και το γεγονός ότι μεγάλωνε σε αριστοκρατική οικογένεια λευκών ήταν πρωτάκουστο για την εποχή. Ακόμα πιο επαναστατική όμως ήταν η απεικόνισή της σε πίνακα που φιλοτεχνήθηκε με εντολή της οικογένειας, ο οποίος την παρουσιάζει ως ίση με τη λευκή ξαδέρφη της, πράγμα που γινόταν για πρώτη φορά στην ιστορία. Αν και εξαιρετικής σημασίας, ο πίνακας δεν είναι τόσο γνωστός, ενώ ο πραγματικός δημιουργός του παραμένει άγνωστός. Αρχικά αποδιδόταν στον Johann Zoffany, κάτι που όπως αποδείχθηκε αργότερα δεν ισχύει.

5. Vertigo (1958) (Δεσμώτης του Ιλίγγου)
Το αριστούργημα του Alfred Hitchcock δεν αναφέρεται ευθέως σε κάποιον πίνακα. Όμως δεν θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα, αφού σημαντικό ρόλο στην ιστορία του παίζει το «πορτρέτο της Carlotta Valdes», με το οποίο η Madeleine (στον ρόλο η εξαιρετική Kim Novak) φαίνεται να έχει πάθει ένα είδος ψύχωσης. Στην πραγματικότητα, η ιστορία του πίνακα είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, καθώς φέρεται να υπάρχουν δύο εκδοχές του: μία από τον Ιταλό ζωγράφο Manlio Sarra και μια από τον Αμερικανό John Ferren, που είχε συνεργαστεί και στο παρελθόν με τον Hitchcock. Μετά τα γυρίσματα, ο πίνακας είναι άγνωστο πού έχει καταλήξει κι έτσι κανείς δεν μπορεί να αποδείξει με βεβαιότητα ποιος είναι ο καλλιτέχνης που δημιούργησε αυτόν που τελικά χρησιμοποιήθηκε. Όπως και να ’χει, η παρουσία του πίνακα λειτουργεί καταλυτικά στο έργο, τόσο για την ατμόσφαιρα που δημιουργεί, όσο και για τους συμβολισμούς που προσφέρει στην ταινία.

6. Renoir (2013)
Η ταινία του Gilles Bourdos αφηγείται την ιστορία του ιμπρεσσιονιστή ζωγράφου Pierre-Auguste Renoir τα τελευταία χρόνια της ζωής του και τη σχέση του με τον γιο του, σκηνοθέτη Jean Renoir, και την Catherine Hessling. Η Hessling ήταν το τελευταίο μοντέλο του ζωγράφου αλλά και η μούσα του σκηνοθέτη γιου του στις πρώτες του ταινίες. Πολύ ενδιαφέρων είναι ο τρόπος με τον οποίον ο Bourdos κατάφερε να απεικονίσει τους πίνακες του Renoir στην ταινία. Συγκεκριμένα, ζήτησε τη βοήθεια του Guy Ribes, καταδικασμένου ως αρχηγού σπείρας που είχε παραχαράξει εκατοντάδες έργα τέχνης. Παραδόξως, με αυτόν τον τρόπο, ο Bourdos απέφυγε να μπλέξει με θέματα copyright, καθώς οι πίνακες που απεικονίζονται στην ταινία δεν είναι στην πραγματικότητα του Renoir!

7. Big Eyes (2014) (Μεγάλα Μάτια)
Περσινή παραγωγή από τον Tim Burton, βασισμένη στην πραγματική ιστορία της Margaret Keane και τη σχέση της με τον σύζυγό της, Walter, ο οποίος υπέγραφε ως ο δημιουργός των δικών της έργων, με συνέπεια να την εκμεταλλεύεται. Οι πίνακες της Keane με τα χαρακτηριστικά μεγάλα μάτια, είχαν γίνει εξαιρετικά επιτυχημένοι τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, ενώ το 1970 η διαμάχη του ζευγαριού έφτασε στα δικαστήρια. Η ταινία, αν και εμπορικά επιτυχημένη και με την πάντα καλή Amy Adams στον πρωταγωνιστικό ρόλο, δεν διαθέτει κάποιο στοιχείο που να την κάνει να ξεχωρίζει. Fun fact: ο Tim Burton είναι επί χρόνια μεγάλος θαυμαστής και συλλέκτης των έργων της Margaret Keane.

8. Bean (1997) (Bean: Η Υπέρτατη Ταινία Καταστροφής)
Η πρώτη κινηματογραφική εμφάνιση του Mr. Bean αποτελούσε στην πραγματικότητα συρραφή των επιτυχημένων τηλεοπτικών του σκετς. Κάποια από αυτά μάλιστα επαναλαμβάνονταν αυτούσια. Ο συνδετικός κρίκος μεταξύ τους στην ταινία ήταν ο “Whistler’s Mother”, ο πίνακας του McNeill Whistler που απεικονίζει τη μητέρα του και φιλοτεχνήθηκε το 1871. Εμβληματικός της αμερικανικής ζωγραφικής, ο πίνακας βρίσκεται στο Musée d’Orsay του Παρισιού και η ταινία περιγράφει τους μπελάδες που δημιουργεί ο Rowan Atkinson ως Mr. Bean, όταν ο πίνακας επιστρέφει υποθετικά σε αμερικανικό μουσείο. Το αποτέλεσμα είναι αρκετές φορές ξεκαρδιστικό και, αν μη τι άλλο, η εικαστική παρέμβαση του Mr. Bean στον καμβά έμεινε κι αυτή στην ιστορία!

[youtube http://www.youtube.com/watch?v=39_NPLaHqic]

9. Incognito (1998)
Αναδεικνύοντας την τέχνη του παραχαράκτη, το Incognito, είναι μια συμπαθητική ταινία, κυρίως λόγω του πρωτότυπου θέματός της. Ο Jason Patrick υποδύεται έναν ταλαντούχο καλλιτέχνη που δεν έχει καταφέρει να «βρει τη δική του φωνή» αλλά έχει εξειδικευτεί στο να φτιάχνει πλαστούς πίνακες. Η πρόκλησή για το «μεγάλο κόλπο» έρχεται όταν αποφασίζει να πλαστογραφήσει έναν Rembrandt που θεωρείται χαμένος. Ενδιαφέρουσα στη σύλληψή της και διασκεδαστική, η ταινία είναι η τελευταία ως σήμερα καλή στιγμή του σκηνοθέτη John Badham, που στο παρελθόν σίγουρα μας είχε χαρίσει καλύτερες. Δεν παύει όμως να βλέπεται ευχάριστα, ενώ το μοντάζ με τον Jason Patrick να φιλοτεχνεί τον «Rembrandt» του σίγουρα ξεχωρίζει.

10. Gambit (2013) (Εντιμότατοι Απατεώνες)
Το remake του Gambit αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή: η αρχική ταινία του 1966 με τη Shirley MacLaine και τον Michael Caine αφορούσε την κλοπή ενός κινέζικου αγαλματιδίου αμύθητης αξίας από έναν Άραβα μεγιστάνα. Το remake των αδελφών Coen με τον Michael Hoffman στη σκηνοθεσία και τους Colin Firth & Cameron Diaz στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, βάζει στο μάτι τον πίνακα «Wheatstacks (End of Summer)» του Monet. Το αποτέλεσμα μπορεί να χαρακτηριστεί μόνο ως παταγώδης αποτυχία! Ξεφεύγοντας λοιπόν για λίγο από την κεντρική ιδέα της λίστας, σας προτείνουμε να αγνοήσετε το remake και με την ευκαιρία να βάλετε να δείτε το πρωτότυπο: όπως συμβαίνει και με τους πίνακες ζωγραφικής, αυτό αξίζει πολύ περισσότερα!