Υπάρχουν κάποιοι σκηνοθέτες που μπορείς να τους αναγνωρίζεις κατευθείαν εξαιτίας του στυλ ή της μουσικής των ταινιών τους ή ακόμα και τους ηθοποιούς που εμπλέκονται (όπως είναι ο Think Wes Anderson ή ο Tim Burton). Υπάρχουν, όμως, και κάποιοι άλλοι, οι οποίοι μπορούν να αναγνωριστούν από τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα που ξεπροβάλλουν ξανά και ξανά στη δουλειά τους. Για παράδειγμα, ο Alfred Hitchcock είχε ένα θεματάκι με τις ξανθιές, αλλά σε σύγκριση με τις εμμονές των σκηνοθετών που ακολουθούν, ο Hitch ήταν μια χαρά άνθρωπος.  Ας δούμε, λοιπόν, μερικούς από τους αγαπημένους μας σκηνοθέτες και τις ενδιαφέρουσες κλίσεις τους.

Christopher Nolan: Νεκρές σύζυγοι (Memento, The Prestige, The Dark Knight, Inception)

Ο Nolan είναι γνωστός για τα υπολογισμένα με ακρίβεια σενάρια και το στυλ των γυρισμάτων του. Ίσως, όμως, να αγνοεί μια ανησυχητική αλληγορία που εμφανίζεται ξανά και ξανά στις ταινίες του: τις νεκρές συζύγους. Ολόκληρη η πλοκή του Memento έχει να κάνει με την αναζήτηση του πρωταγωνιστή για τον άνθρωπο που δολοφόνησε τη γυναίκα του (της οποίας τον όνομα στους τίτλους είναι κυριολεκτικά “Σύζυγος του Leonard”), μαζί με μια παράλληλη ιστορία μιας άλλης γυναίκας, της Mrs. Jenkins, η οποία δολοφονείται από τον άντρα της. Το Prestige μας δίνει δύο νεκρές συζύγους στην τιμή της μιας, ενώ στο Inception ο Leonardo DiCaprio βασανίζεται από τη μνήμη της νεκρής γυναίκας του, Marion Cotillard. Ο χαρακτήρας της Maggie Gyllenhaal στο Dark Knight ανατινάζεται δευτερόλεπτα αφού έχει συμφωνήσει να παντρευτεί. Ακόμα και στο επερχόμενο Interstellar, φαίνεται ότι η κόρη που αφήνει πίσω ο Matthew McConaughey είναι χωρίς μητέρα. Φίλε μου, Nolan, πολύ θανατικό έχει πέσει και σκιάχτηκα.

Guillermo del Toro: Κουρδιστές συσκευές (σε όλες τις ταινίες)

“Αγαπώ οτιδήποτε κουρδιστό”, είπε ο σκηνοθέτης του Hellboy,  του Pan’s Labyrinth και του Pacific Rim το 2007. “Έχω ένα που παίζει τσέλο και ένα άλλο με ένα μικρό χωνί που βγάζει μελωδίες. Μου αρέσει να τα ανοίγω και να βλέπω τους μηχανισμούς. Πιο μικρός, έχω διαλύσει και μερικά ρολόγια.” Αυτό το κόλλημα είναι προφανές από την πρώτη του ταινία, Cronos, οπού ένα κουρδιστό έντομο μετατρέπει ανθρώπους σε βαμπίρ. Από εκεί και πέρα, γίνεται κυρίαρχο μοτίβο σε όλη τη φιλμογραφία του, είτε πρόκειται για έναν κουρδιστό Ναζί φτιαγμένο από άμμο στο Hellboy, είτε για μια θάλασσα από μηχανισμούς που λάμπουν κάτω από τα πόδια των πιλότων Jaeger στο Pacific Rim. Βέβαια, η αποκορύφωση του φετίχ του έρχεται στο Hellboy II: The Golden Army, οπού η τελευταία μάχη γίνεται σε μια αίθουσα θρόνου φτιαγμένη από τεράστιους μηχανισμούς περικυκλωμένη από κουρδιστά ρομπότ. Σχεδόν μπορείς να δεις το μεξικάνο δημιουργό να χαμογελάει σατανικά πίσω από την κάμερα.

Terry Gilliam: Νάνοι (Time Bandits, Brazil, The Adventures of Baron Munchausen, The Fisher King, 12 Monkeys, Fear and Loathing in Las Vegas, The Imaginarium of Doctor Parnassus, Zero Theorem)

Μπορείς να τον πεις και πρωταθλητή στους νάνους. Στο Time Bandits του 1981, μια ομάδα νάνων ταξιδεύει στο χρόνο, ενώ ο Gilliam χρησιμοποίησε τον ηθοποιό Jack Purvis άλλες δύο φορές, στο Brazil και στο Munchausen. Επίσης, νάνοι εμφανίζονται στο The Fisher King, και πριν ο Verne Troyer πρωταγωνιστήσει στο Doctor Parnassus, εμφανίστηκε στο Fear and Loathing του 1998 μαζί με μια πληθώρα νάνων. Mini me, you complete me.

Steven Spielberg: Απόντες πατεράδες (Close Encounters of the Third Kind, E.T., Indiana Jones and the Last Crusade, Hook, The Lost World: Jurassic Park, Catch Me If You Can, War of the Worlds, Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull)

Μπορεί ο πιο επιτυχημένος σκηνοθέτης του κόσμου να έχει το μαγικό άγγιγμα, αλλά την εμμονή του Steven με τους πατεράδες που την έκαναν με ελαφρά, είτε λόγω διαζυγίου ή αμέλειας, είτε για να συναντήσουν εξωγήινους, δεν την λες και φυσιολογική. Υπάρχει υπόνοια για άλυτες οιδιπόδειες συγκρούσεις, και μάλλον ο Spielberg κάτι ξέρει απ’ αυτά, μιας και ο πατέρας του, Arnold, ανήκε στην κατηγορία των απόντων/ εργασιομανών πατεράδων, αν και χρόνια μετά αποκαλύφθηκε ότι η μητέρα του ήταν εκείνη που ήθελε το διαζύγιο. “Ακόμα κι όταν έμαθα την αλήθεια, κατηγορούσα τον πατέρα μου”, είπε το 2012. “Για κάποιο λόγο, ήταν πιο εύκολο να κατηγορήσω εκείνον, παρά κάποιον που είχα ήδη εξιδανικεύσει.” Steven, κάνε μια ταινία για το Freud.

Quentin Tarantino: Γυναικεία πόδια (Pulp Fiction, Jackie Brown, Kill Bill, Death Proof, Inglourious Basterds)

“Μην μου λες για μασάζ ποδιών, είμαι ο γαμημένος αρχηγός των ποδιών”. Αυτός είναι ο Samuel L. Jackson στο Pulp Fiction, αλλά θα μπορούσε με άνεση να είναι ο ίδιος ο Quentin Tarantino, καθώς η κινηματογραφική του λατρεία για τα γυναικεία πόδια είναι κάτι παραπάνω από ένα μοτίβο. Αν σε οποιοδήποτε σημείο των ταινιών του δεις μια γυναίκα να περπατάει ξυπόλυτη, υπάρχει περίπτωση να ακολουθεί μια τελείως περιττή σκηνή με πατουσάκια, αν και μια ολόκληρη εσωτερική πλοκή είναι επίσης πολύ πιθανή (“Κούνα το δάχτυλό σου” στο Kill Bill Vol. 1). Η αχαλίνωτη λαγνεία του Tarantino για τα πόδια δεν είναι μυστικό. Κατά τη διάρκεια του Friars Club Roast το 2010, η Uma Thurman τον άφησε να πιει σαμπάνια από τα ψηλοτάκουνά της. Βεβαίως, υπάρχουν και διάφορες φωτογραφίες που κυκλοφορούν από δω κι από κει και στις οποίες εμφανίζεται να πιπιλάει/ γλύφει δάχτυλα ηδυπαθώς. Quentin, μην τους ακούς, είσαι ο ποδολάγνος της καρδιάς μας.

Αδελφοί Coen: Χοντροί που ουρλιάζουν (Blood Simple, Raising Arizona, Miller’s Crossing, Barton Fink, Hudsucker Proxy, The Big Lebowski, O Brother Where Art Thou)

[youtube http://www.youtube.com/watch?v=_AjXJ9OtlzM]

Κάποια στιγμή, ο Joel και ο Ethan Coen ενδιαφέρονταν περισσότερο να προσλάβουν χοντρούς ανθρώπους που μουγκρίζουν, παρά να κερδίσουν το όσκαρ. Όπως χαρακτηριστικά λέγεται και στην ταινία, Raising Arizona: “Αυτές ήταν οι ευτυχισμένες μέρες, οι μέρες της σαλάτας, έτσι λένε..”. Και πραγματικά, αυτή η ταινία έχει ολόκληρες σκηνές, οπού οι πλαδαροί φυγάδες,  John Goodman και William Forsythe, ουρλιάζουν συνεχώς σαν μωρά, ενώ ο Mario Todisco ουρλιάζει πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εκτέλεση του The Dane από το μαφιόζο που υποδύεται ο Jon Polito στην ταινία, Miller’s Crossing.  Σας ευχαριστώ, αδέλφια Coen, που μου δίνεται ακόμη ένα λόγο να μην βλέπω τις ταινίες σας, αλλά δεν χρειάζεται.

Sofia Coppola: Πλούσια κορίτσια (Lost in Translation, Marie Antoinette, Somewhere, The Bling Ring)

Μπορεί να έχει κατηγορηθεί για νεποτισμό η κόρη του Francis του Ford του Coppola κατά τη διάρκεια της καριέρας της, τόσο ως ηθοποιός όσο και ως σκηνοθέτης, αλλά έχει κερδίσει επάξια μια θέση ανάμεσα στους οραματιστές του κινηματογράφου της γενιάς της. Αυτό το όραμα, βέβαια, θα μπορούσε να αναφέρεται και σε άλλους χαρακτήρες, και όχι μόνο σε κακομαθημένα πλούσια κορίτσια που ζουν μέσα στη χλίδα. Ο χαρακτήρας της Scarlett Johansson τρώει και τραγουδάει με τον Bill Murray μέσα και γύρω από ένα φανταχτερό ξενοδοχείο σε όλη τη διάρκεια του  Lost in Translation, κάτι το οποίο δεν διαφέρει πολύ από το σενάριο του Somewhere, στο οποίο η Elle Fanning ζει με τον κινηματογραφικό αστέρα- πατέρας της στο Chateau Marmont. Τόση πολύ ανία, τόσος λίγος χρόνος. Η Marie Antoinette παίζει μπάλα μόνη της και πηγαίνει από ανάκλιντρο σε κρεβάτι και τούμπαλιν. Ακόμα και στην ταινία, The Virgin Suicides (γενικώς υπέροχη), οι μεσοαστές αδερφές Lisbon μαραζώνουν σαν γόνοι βασιλικής οικογένειας που περιορίζονται στα προάστια. Τι να σου λέω.. φτώχεια καταραμένη.

Richard Donner: : Άνθρωποι που πηδούν από κτήρια (The Omen, Superman, Superman II (Donner Cut), Inside Moves, Lethal Weapon (twice), Scrooged, Lethal Weapon 2, Conspiracy Theory)

Ο Donner μπορεί να είναι ο λιγότερο δημιουργικός, πιο συμβατικός σκηνοθέτης σ’ αυτή τη λίστα, αλλά αυτό δεν τον εμποδίζει από το να έχει τις ιδιορρυθμίες, τον δικό του τρόπο έκφρασης και ένα μάτσο ανθρώπους να πηδάνε από κτήρια σαν να μην υπάρχει αύριο. Και για μερικούς απ’ αυτούς όντως δεν υπάρχει. Η πόρνη που πέφτει από το μπαλκόνι στην αρχή του Lethal Weapon, η νταντά που κρεμιέται από το πρεβάζι για να ‘χει να γελάει ο μικρός Damien στο The Omen, ο John Savage που κάνει αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας που τον αφήνει ανάπηρο στην αρχή του Inside Moves, ακόμα και ο Bill Murray από έναν ουρανοξύστη της Νέας Υόρκης και από ένα χέρι – φάντασμα στο Scrooged. Όλα καλά κι όλα ωραία, αν εξαιρέσεις το γεγονός ότι στο Conspiracy Theory δια στόματος Mel Gibson εξισώνει την αγάπη με την αυτοκτονία. “«Η αγάπη σου δίνει φτερά. Θα σε κάνει να πετάξεις. Δεν το λέω καν αγάπη, το λέω “Geronimo”. Όταν είσαι ερωτευμένος, θα πηδήξεις από την κορυφή του Empire State και δεν θα σε νοιάζει, ουρλιάζοντας “Geronimo”  σε όλο το δρόμο προς τα κάτω.” Αλήθεια, Richard, τι σε βρήκε;

Terrence Malick: Άνθρωποι στο γρασίδι (σε όλες τις ταινίες)

Από το ευοίωνο ντεμπούτο του με το Badlands το 1973, ο Terrence Malick έχει δείξει την τάση του να καταγράφει ώρες ολόκληρες με σκηνές που δείχνουν ηθοποιούς (και ενίοτε ολόκληρο σμήνος από ακρίδες) να κινούνται, να περιφέρονται κατσουφιασμένοι ή απλά να κάθονται σε ατέλειωτα χωράφια με χορτάρια. Η Pocahontas στο The New World, η μητέρα στο Tree of Life και η γαλλίδα σύζυγος στο To the Wonder είναι όλες παιδιά της φύσης που στριφογυρίζουν στα γρασίδια απολαμβάνοντας την ελευθερία. Στο βιβλίο “The Cinema of Terrence Malick”, ο Ron Mottram γράφει: “Η χρήση της φύσης από τον Mallick και η φυσική ομορφιά είναι ένα ισχυρό σημάδι για ένα ανώτερο καλό… αυτό συνδέει τον  Mallick με το υπερβατικό όραμα του Thoreau για τη φύση ως μια ένωση με τη βαθύτερη πραγματικότητα.” Αντίθετα, οι αντρικοί χαρακτήρες του Mallick δεν τα πηγαίνουν και τόσο καλά με τα γρασίδια. Στο In Days of Heaven, ο αγρότης που υποδύεται ο Sam Shepard καίει το χωράφι με το σιτάρι του, ενώ οι χαρακτήρες των Jared Leto και Jim Caviezel πυροβολούνται στο The Thin Red Line.

Dario Argento: Κινηματογραφεί την κόρη του σε σεξουαλικές περιπτύξεις (Trauma, The Stendhal Syndrome, Phantom of the Opera, The Mother of Tears, Dracula 3D)

Ναι. Ναι. Καλά διαβάσατε. Ο Dario ήταν μετρ στον χώρο των ταινιών τρόμου της Ιταλίας μετά την κλασική ταινία, Suspiria, αλλά σόκαρε κόσμο και κοσμάκη με το Trauma του 1993, όπου συμπεριέλαβε την τότε 16χρονη κόρη του, Asia, ολόγυμνη. Αργότερα, η Asia τα πέταξε όλα στο Phantom of the Opera, βιάστηκε στο Stendhal Syndrome και έκανε μπάνιο (πάλι καλά) στο Mother of Tears. “Στο The Phantom of the Opera έχασα την παρθενιά μου μπροστά στον πατέρα μου”, είπε η Asia το 2011. “Είναι το Σύνδρομο της Ηλέκτρας στο μέγιστο. Αν και υπάρχει κάτι λίγο και από οιδιπόδειο, μιας και ο πατέρας μου ήταν και μητρική φιγούρα για μενα με πολλούς τρόπους, ίσως περισσότερο και από πατρική φιγούρα.” Κρίπι αλέρτ. Κρίπι αλέρτ.