Περίμενα όσο το δυνατό πιο πολύ για να γράψω αυτό το άρθρο με καθαρό μυαλό. Έτσι δύο και κάτι εβδομάδες μετά το γκολ του Γκέτσε και την νίκη της Γερμανίας στον τελικό είπα να μιλήσουμε για το Μουντιάλ, το ποδόσφαιρο, τον συναγωνισμό μεταξύ ομάδων, τον εθνικισμό που πυροδοτεί αυτός και τα αντίστοιχα φαινόμενα στην τέχνη. 

Κατά την διάρκεια του Μουντιάλ το Ελληνικό social και μη web, έζησε μέρες περίεργες. Ας αρχίσουμε λοιπόν από εκεί. Είναι γεγονός όπως πολύ εύστοχα και χιουμοριστικά περιέγραψε και στο Last Week Tonight ο John Oliver ότι το Παγκόσμιο κύπελλο και η FIFA, δεν είναι κάτι για το οποίο ο κάθε ποδοσφαιρόφιλος θα πρέπει να είναι περήφανος. Δείτε το βίντεο.

Στην Βραζιλία λοιπόν λίγο πριν αλλά και τις πρώτες μέρες του Μουντιάλ, έγιναν μεγάλες και αιματηρές σε πολλές περιπτώσεις διαδηλώσεις, εναντίον αυτού που αγαπάνε περισσότερο από οτιδήποτε οι Βραζιλιάνοι: του ποδοσφαίρου. Η φτώχεια μεγάλη, οι ανισότητες πολλές, οι πρακτικές σχεδόν φασιστικές. Και ο διωγμός των φτωχών από τις συνοικίες τους αλλά και η αλλαγή των νόμων μιας χώρας για εμπορικούς λόγους είναι ένα δείγμα για το τελευταίο. Λίγο πολύ όλοι ακούσαμε για τις φαβέλες στην Βραζιλία και για την ανισότητα, αλλά ο FIFA, πέραν του ότι πήρε σχεδόν όλα τα έσοδα από την διοργάνωση, απαίτησε ακόμα και την αλλαγή των νόμων της χώρας. Η Budweiser συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη μπύρα στις ΗΠΑ, ως χορηγός της διοργάνωσης απαίτησε να αρθεί ο νόμος που απαγορεύει την κατανάλωση αλκοόλ στο γήπεδο, κάτι που όντως έγινε.

Λίγο το ένα και λίγο το άλλο λοιπόν οι φωνές που μας έλεγαν να μποικοταρουμε το Μουντιάλ δεν άργησαν να έρθουν. Βέβαια ακόμη και οι ίδιοι που μιλούσαν για αυτό είδαν τουλάχιστον 1-2 αγώνες στην συνέχεια, ειδικά όταν το Μουντιάλ άρχισε να χαρακτηρίζεται το καλύτερο της σύγχρονης ιστορίας. Λίγο πολύ βέβαια όσοι ασχολούνται με ποδόσφαιρο Ελληνικό ή Διεθνές ξέρουν για τι βρωμιά μιλάμε οπότε προσωπικά τίποτα δεν με εκπλήσσει από όσα ακούσαμε για το Μουντιάλ της Βραζιλίας πριν αυτό αρχίσει. Όπως δεν με εξέπληξε η mini ρατσιστική επίθεση που δέχτηκα όταν η νίκη της Γερμανίας επί της Αργεντινής με βρήκε στην Γερμανία. Όχι δεν είναι κακοί οι Γερμανοί. Εθνικιστές είναι βέβαια ακόμα και αν δεν το πιστεύουν ούτε οι ίδιοι, παρότι κρατούσανε μέσο όρο 2 σημαίες ο καθένας από την αρχή της διοργάνωσης. Το ίδιο εθνικιστές βέβαια είναι και οι Έλληνες καθώς τα ρατσιστικά επεισόδια ήταν πολύ περισσότερα στην Ελλάδα. Που να κερδίζαμε τώρα το Euro αντί το 2004, να βλέπαμε τι ωραίους πανηγυρισμούς θα κάνανε οι Χρυσαβγίτες (ναι το β είναι από τα αβγά).

Αφού είπαμε τον πόνο μας όμως, ας κάνουμε και μια προβολή στον χώρο των τεχνών. Όπως και στον αθλητισμό, έτσι και στις τέχνες λοιπόν δεν είναι λίγες οι φορές που η εθνικότητα παίζει ρόλο. Πόσοι από σας παρακολουθείτε την Eurovision; Προσωπικά δεν βλέπω Eurovision και την θεωρώ απίστευτα βαρετή. Αλλά το θέμα μου δεν είναι αυτό. Είναι ότι μιλάμε για έναν διαγωνισμό που οι διακρίσεις γίνονται με βάση την χώρα. Ποτέ δεν μπορούσα να το καταλάβω αυτό. Γιατί σε ένα διαγωνισμό τραγουδιού θα πρέπει να διαχωρίζουμε τις συμμετοχές σε χώρες και κάθε χώρα να πρέπει να έχει μία συμμετοχή. Αν η καλλιτεχνική δημιουργία δεν έχει σύνορα γιατί συνεπώς θα πρέπει να βάλουμε την σημαία μιας χώρας πάνω από ένα καλλιτεχνικό δημιούργημα; Γιατί να γίνεται το ίδιο σε μία ταινία θα μου πείτε; Λίγο πολύ όμως στις ταινίες απλά φαίνεται η χώρα παραγωγής, ενώ είναι άπειρες οι φορές που η χώρα παραγωγής δεν είναι μία αλλά πολλές. Συγκεκριμένα στις Ευρωπαϊκές ταινίες οι συμπαραγωγές είναι ο κανόνας για λόγους κυρίως βιωσιμότητας.

Το ενδιαφέρον βέβαια είναι άλλο θέμα: όταν δηλαδή μία Ελληνική ταινία κάνει πρεμιέρα σε ξένο Φεστιβάλ προφανώς το ενδιαφέρον μας γι’ αυτήν είναι εκ των πραγμάτων αυξημένο. Όμοια όταν παίζει η εθνική Ελλάδος σε κάποιο αγώνισμα, όμοια στους Ολυμπιακούς κλπ. Η διαφορά είναι σε δύο πράγματα. Πρώτον αν η Ελληνική ταινία είναι χάλια δεν θα γράψουμε ότι ήταν καλό το τέλος της, παρά το ότι κοιμηθήκαμε για ένα δίωρο. Δε κάνουμε όμως το ίδιο όταν η εθνική μας δε παίζει καλό ποδόσφαιρο αλλά νικάει, δε κάνουμε το ίδιο όταν ένας Έλληνας σπρίντερ παίρνει μετάλλιο, ακόμα και αν ξέρουν κι οι πέτρες ότι είναι ντοπαρισμένος. Ο λόγος είναι απλός το σινεμά όποιος το βλέπει του αρέσει, όμως ποδόσφαιρο βλέπουν λίγο πολύ όλοι, με ένα μόνο ζητούμενο, να νικήσουν αυτοί που υποστηρίζουμε για να πανηγυρίσουμε και να ανυψωθούμε εθνικά ή οπαδικά. Δεύτερον, ακριβώς εξαιτίας του τελευταίου είναι πιστεύω απίθανο να πανηγυρίσουμε όταν η Ελλάδα θα πάρει τον Χρυσό Φοίνικα, τη Χρυσή Άρκτο ή τον Χρυσό Λέοντα σε λίγα χρόνια. Αντίθετα αν πάρουμε κι άλλο Euro οι ρατσιστικές επιθέσεις είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο.

Προφανώς βέβαια η όλη σύγκριση δεν έχει έτσι κι αλλιώς πολύ νόημα, απλά την έκανα για να δούμε πόσο ανούσιος είναι ο φανατισμός με τις σημαίες και τα χρώματα.