Στη Μόσχα, η αντιπαράθεση του Κρεμλίνου με τη Δύση πάνω στο θέμα της Ουκρανίας και της αποσχισθείσας περιοχής της Κριμαίας έχει διχάσει βαθιά την κινηματογραφική κοινότητα της Ρωσίας. Παραγωγοί, σκηνοθέτες και συγγραφείς έχουν ταχθεί ανοιχτά άλλοι υπέρ και άλλοι κατά της ένωσης της Κριμαίας με τη Ρωσία.

Το δημοψήφισμα της Κυριακής, κατά το οποίο η συντριπτική πλειοψηφία του ενήλικου πληθυσμού της χερσονήσου της Μαύρης Θάλασσας των 1.8 εκατομμυρίων κατοίκων ψήφισε να γίνει και πάλι μέρος της Ρωσίας, καταδικάστηκε ευρέως και διεθνώς ως παράνομο.

Επίσημες πηγές στην Κριμαία, την ημιαυτόνομη περιοχή της Ουκρανίας, που για 300 χρόνια, έως το 1954, ήταν τμήμα της Ρωσίας, υποστηρίζουν ότι πάνω από το 97 τοις εκατό των ψήφων ήταν υπέρ της επανένωσης με τη Ρωσία. Η προσέλευση ήταν πάνω από το 80 τοις εκατό, σύμφωνα με πηγές.

Τη Δευτέρα η Κριμαία ζήτησε επισήμως να γίνει δεκτή ως τμήμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας και την Τρίτη ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν συνεδρίασε με το ρωσικό κοινοβούλιο στη Μόσχα, ώστε να παρθούν επίσημα μέτρα για την ενσωμάτωση της περιοχής.

Οι κινήσεις αυτές είναι πολύ δύσκολο έως απίθανο να θεραπεύσουν τις ρήξεις στην κινηματογραφική και καλλιτεχνική κοινότητα της Ρωσίας. Μια ομάδα Ρώσων σκηνοθετών, οι δουλειές των οποίων έχουν παρουσιαστεί κατά καιρούς στα κινηματογραφικά φεστιβάλ των Καννών και του Βερολίνου, δήλωσαν τη στήριξή τους στους Ουκρανούς συναδέλφους τους. Ενώ η ένωση ανεξάρτητων δημιουργών ‘Kinosoyuz’ (ένα από τα δύο ξεχωριστά σωματεία που εκπροσωπούν τους Ρώσους σκηνοθέτες) κάλεσε το λαό να πει «όχι στα σχέδια διαίρεσης των λαών μας».

Μια ανοιχτή επιστολή υπογράφηκε από τους κορυφαίους Ρώσους σκηνοθέτες, συμπεριλαμβανομένων των Boris Khlebnikov και Alexei Popogrebsky, οι οποίοι είχαν και οι δύο ταινίες ως επίσημες επιλογές στο φεστιβάλ του Βερολίνου τα τελευταία χρόνια, τον επικεφαλής της ένωσης Andrei Proshkin και τους Vitaly Mansky και Maria Razbezhkina, που σκηνοθετούν ντοκιμαντέρ. Άλλοι υπογράφοντες είναι ο ιστορικός κινηματογράφου Naum Kleiman και οι κριτικοί Andrei Plakhov και Viktor Matizen.

Ο Alexander Sokurov, ο σκηνοθέτης από την Αγία Πετρούπολη, ταινίες του οποίου έχουν προβληθεί στις Κάννες, στη Βενετία και σε άλλα φεστιβάλ, σημειώνει ότι η Ουκρανία και η Ρωσία είναι δύο διαφορετικά έθνη. «Δεν είμαστε ένα έθνος με τους Ουκρανούς, είμαστε διαφορετικό. Κουβαλάμε διαφορετικές κουλτούρες. Γι’ αυτό και οι Ουκρανοί ήθελαν πάντα να ζουν με ξεχωριστή κυβέρνηση,» έγραψε. «Ναι, είμαστε κοντά, έχουμε πολλά κοινά χαρακτηριστικά, όμως αυτό δε σημαίνει ότι είμαστε ένα έθνος. Είμαστε διαφορετικοί και θα πρέπει να σεβαστούμε και να εκτιμήσουμε αυτή τη διαφορετικότητα.»

Koktebel’ (2003) του Boris Khlebnikov

Από την άλλη, κάποιοι άλλοι από το χώρο του κινηματογράφου έχουν εκφράσει την υποστήριξη της προσέγγισης της Κριμαίας από τη Ρωσική κυβέρνηση. Μια ανοιχτή επιστολή υποστήριξης της γραμμής του Κρεμλίνου στην Κριμαία δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού της Ρωσίας.

«Επιθυμούμε η ένωση των λαών και των πολιτισμών μας να έχει ένα σταθερό μέλλον,» αναφέρει η επιστολή. «Γι’ αυτό και δηλώνουμε με σθένος την υποστήριξή μας στη στάση του Προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας στο θέμα της Ουκρανίας και της Κριμαίας. Οι άνθρωποι του πολιτισμού της Ρωσίας δεν μπορούμε να μείνουν ψυχροί και απαθείς παρατηρητές.»

Η λίστα των υπογραφόντων αυτή την επιστολή περιλαμβάνει τον Fedor Bondarchuk, σκηνοθέτη του Stalingrad (1989), της ταινίας με τη μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία στη Ρωσία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, τον ηθοποιό Sergei Bezrukov, το σκηνοθέτη Stanislav Govorukhin, επικεφαλης της προεκλογικής καμπάνιας του Πούτιν το 2012, και το γενικό διευθυντή του Mosfilm Studio, Karen Shakhnazarov.

«Ο συγχωρεμένος ο πατέρας μου, που ήταν εκατό τοις εκατό Αρμένιος, πήρε μέρος στην απελευθέρωση της Κριμαίας [από τα ναζιστικά στρατεύματα στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο], και αν ήταν ακόμη ζωντανός δε θα καταλάβαινε αν τυχόν δεν υπέγραφα αυτή την επιστολή», δήλωσε ο Shakhnazarov στην online εφημερίδα Lenta.ru.

Μερικοί, τα ονόματα των οποίων συμπεριλήφθηκαν στις υπόγραφες, διαμαρτυρήθηκαν πως δεν είχαν υπογράψει τίποτα. Το Υπουργείο ζήτησε συγγνώμη, κάνοντας λόγο για «τεχνικό λάθος».

Κάποιες προσωπικότητες του κινηματογράφου που φέρονται να είναι κατά του Κρεμλίνου στο θέμα της Κριμαίας, αρνήθηκαν την αντίθεση τους στον Πούτιν και έσπευσαν να εκφράσουν την υποστήριξή τους. «Πάντα υποστήριζα τον Πούτιν», δήλωσε ο βετεράνος ηθοποιός Leonid Bronevoy, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων ITAR-TASS.

Ο σκηνοθέτης σε θέατρο και κινηματογράφο Mark Zakharov κατήγγειλε την επιστολή αντίθεσης στη στάση του Κρεμλίνου ως «πρόκληση». Ο Zakharov ήταν μεταξύ αυτών που μίλησε στο συλλαλητήριο υπέρ του Κρεμλίνου, το Σάββατο στη Μόσχα, την ίδια στιγμή που αυτοί που αντιτίθεται στη στάση του Πούτιν (συμπεριλαμβανομένων των μελών των Pussy Riot, Nadezhda Tolokonnikova και Maria Alyokhina) βρέθηκαν στον ίδιο χώρο, κάνοντας μια ειρηνική αντι-πορεία.

Οι Pussy Riot στην πορεία κατά της ένωσης της Κριμαίας με τη Ρωσία

Στο ίδιο κλίμα, ο ηθοποιός Konstantin Khabensky, γνωστός από τις ταινίες του Timur Bekmambetov Night Watch (2004) και Day Watch (2006), υποστήριξε ότι οι δηλώσεις από μεριάς του στα social media, όπου φαινόταν να εκφράζει την αποδοκιμασία του για την πολιτική της Ρωσίας αναφορικά με τα θέματα της Ουκρανίας, ήταν κατασκευασμένες. Παρόλα αυτά ο ηθοποιός, που τελευταία εμφανίστηκε στο World War Z (2013), δεν επιθυμεί να αποκαλύψει τη στάση του στο θέμα της Κριμαίας.

Παράλληλα, κάποιοι έκαναν λόγο για συνομωσία από μεριάς της Δύσης για οικονομική εξαγορά της Ρωσίας. «Φυσικά και δε θα αναφέρονταν καν σε εξαγορά της Ρωσίας,» δήλωσε ο βετεράνος ηθοποιός και σεναριογράφος Alexander Adabashyan, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα AiF. «Όμως σταδιακά θα ‘φυτέψουν’ ανθρώπους μέσα στην κυβέρνηση, ούτως ώστε το πετρέλαιο να σταλεί εκεί που θέλουν και για την τιμή που θέλουν».