Συνέντευξη Παντελής Βούλγαρης: Tο ωραιότερο τοπίο το ανθρώπινο πρόσωπο - Cinefreaks.gr Cinefreaks.gr

Συνέντευξη Παντελής Βούλγαρης: Tο ωραιότερο τοπίο το ανθρώπινο πρόσωπο

Συνεντεύξεις | 9-12-2013 |

Η νέα ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Μικρά Αγγλία», διαδραματίζεται στην Άνδρο την εποχή του Μεσοπολέμου και εξιστορεί μία διαχρονική όσο και τραγική ιστορία αγάπης. Ο Γιώργος Ρούσσος, συντάκτης του Cinefreaks.gr συνάντησε τον δημοφιλή σκηνοθέτη για μία εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη, τόσο με αφορμή τη νέα του δημιουργία, όσο και για τη νέα γενιά Ελλήνων Κινηματογραφιστών, την παρούσα κατάσταση, καθώς και για τα μελλοντικά του σχέδια. H συνέντευξη πρωτοδημοσιεύτηκε στο TvXS.

Ο Παντελής Βούλγαρης με διεισδυτική και στοχαστική ματιά υπηρετεί κινηματογραφικά μία σύνθετη ιστορία, που φωτίζει τις σκιές της καθημερινότητας, τα κρυμμένα μυστικά, τις ταραγμένες σχέσεις και το κόστος της υποταγής. Με υπέροχη φωτογραφία κι ένα μοναδικό, πολυσυλλεκτικό καστ με νέους αλλά και βετεράνους ηθοποιούς, η ταινία βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα της συγγραφέας και σεναριογράφου Ιωάννας Καρυστιάνη. Η «Μικρά Αγγλία» ξεκίνησε ήδη το ταξίδι της στις Κινηματογραφικές Αίθουσες σε διανομή της Feelgood Entertainment.

Τέσσερα χρόνια μετά την ταινία “Ψυχή Βαθιά” (2009), επιστρέφεται με την “Μικρά Αγγλία”, μία δημιουργία βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο της Ιωάννας Καρυστιάνη. Τι ήταν αυτό που σας κέρδισε στη συγκεκριμένη ιστορία;

Η “Μικρά Αγγλία” είναι το πρώτο μυθιστόρημα που έχει γράψει η Ιωάννα και όταν το διάβασα, ούρλιαζα μέσα στο σπίτι, γιατί πέρα από την ιστορία είναι καταπληκτικά γραμμένο. Τώρα εγώ δυσκολεύομαι να μιλήσω για την Ιωάννα, αλλά το βιβλίο, το γράψιμο και ειδικά η έρευνα που είχε κάνει, με είχαν συναρπάσει. Αλλά επειδή είναι μία ιστορία που διαδραματίζεται στο παρελθόν, που σημαίνει ταινία εποχής, ακριβό κοστολόγιο, όλη η ταινία εκτός Αθηνών, δύο τρεις φορές που είχε επιχειρηθεί, δεν είχαμε την τύχη να το κάνουμε νωρίτερα και έγινε τώρα εφικτό χάρης τη μεγάλη συμπαράσταση της Ανδριότικης κοινωνίας. Αλλά παρέμενε πάντα ένα από τα πράγματα που ήθελα να κάνω πολύ στο Σινεμά.

Το γεγονός ότι πρόκειται για ένα τόσο δημοφιλές βιβλίο είναι μία επιπλέον πρόκληση; Με την έννοια ότι ο κάθε αναγνώστης είναι ένας εν δυνάμει σκηνοθέτης που έχει φανταστεί ανάλογα τον δικό του μικρόκοσμο για το μυθιστόρημα;

Ναι, το είχα υπόψιν μου. Επειδή παρακολουθώ το παγκόσμιο σινεμά, έχω δει πολλές ταινίες που έχουν βασιστεί σε βιβλία. Η στενή, η τυπική αναφορά, η σχολαστικότητα στο να μοιάζει η ταινία με το βιβλίο είναι πολλές φορές ντεσαβαντάζ. Τα φιλμ που μου έχουν αρέσει εμένα στον Κινηματογράφο και αυτά που νομίζω ότι έχουν ξεπεράσει αρκετές φορές και το ίδιο το κείμενο, ήταν όταν ο σκηνοθέτης ταξίδεψε, ερμήνευσε και μετέφερε ελεύθερα το πνεύμα και την ιστορία του βιβλίου. Κι αυτό το επιχείρησε και η Ιωάννα, στη συγγραφή του σεναρίου. Έτσι κι αλλιώς, ο θεατής δεν περιμένει να δει ένα μυθιστόρημα αναλυτικά και ολόκληρο στο Σινεμά. Αλλά κι εγώ στη συνέχεια με τη δουλειά μου και με τη βοήθεια των συνεργατών μου και κυρίως των ηθοποιών, προσπάθησα αυτό που θα προκύψει να μην είναι μία στενή, μουσειακή αντιγραφή της κοινωνίας της Άνδρου εκείνης της εποχής αλλά το πνεύμα του βιβλίου. Τα προβλήματα της συγκεκριμένης ιστορίας και των χαρακτήρων να έχουν μία αναφορά και στο σημερινό περιβάλλον. Αυτή ήταν η προσπάθεια. Τώρα αν τα καταφέραμε; Νομίζω πάντως ότι είναι μία πιστή μεν μεταφορά της λογοτεχνικής περιπέτειας της Ιωάννας αλλά και μία καινούργια τοποθέτηση και ερμηνεία μέσα από τη δουλειά μου και το μέσο που χρησιμοποιώ.

Είναι επίσης γνωστόν ότι δίνεται ιδιαίτερο βάρος στο κάστινγκ και συχνά πυκνά επιλέγεται να συνδυάζεται επαγγελματίες με ερασιτέχνες ηθοποιούς. Με το αποτέλεσμα αισθητικά να σας δικαιώνει και στη “Μικρά Αγγλία”, πως ξεκίνησε αυτή η διαδικασία κι αν αυτό δυσκολεύει ως ένα βαθμό την εξέλιξη των γυρισμάτων;

Το κάστινγκ, δηλαδή η διανομή… δεν μου αρέσει η λέξη κάστινγκ, με απασχολεί πολύ. Υπήρχανε σενάρια ή ιστορίες που γράφω, οι οποίες εγκαίρως, για να μην πω κατά τη διάρκεια της συγγραφής τους, έχω τα πρόσωπα στο μυαλό μου. Άλλες φορές, όταν η προσπάθεια είναι να ερμηνεύσω ένα βιβλίο όπως ήταν “Η Φανέλα με το 9″(1988), προσπαθώ να καταλάβω τι είχε στο μυαλό του ο συγγραφέας. Τι είναι ο ήρωας που έχω μπροστά μου; Στα χαρακτηριστικά του, στη συμπεριφορά του κλπ. Εκεί περνάει χρόνος, διότι βλέπω πολύ κόσμο και πολύ σοβαρά. Δεν αρκούμαι δηλαδή σε ένα βιογραφικό και μια φωτογραφία. Και αυτό ακριβώς είναι ένα πράγμα πολύ γοητευτικό στη διαδικασία δημιουργίας μίας ταινίας, γιατί με ενδιαφέρει να γνωρίσω πρόσωπα, το θεωρώ τιμή μου που θέλουνε να με συναντήσουν και να συνεργαστούμε, αλλά ταυτόχρονα μαθαίνω και πράγματα από αυτά τα ραντεβού. Δηλαδή ακούω ιστορίες δικές τους… και κάπως έτσι είναι και ο τρόπος που δουλεύω μετά, αφού τους επιλέξω τους ηθοποιούς. Δηλαδή η πρώτη προσπάθεια είναι αρχικά να εμπιστευθούμε ο ένας τον άλλον, να καταλάβουμε τι θέλουμε να κάνουμε. Να ακούσω τα δικά τους όνειρα, τις αδυναμίες τους, να μάθουν τις δικές μου. Και βέβαια όταν οι ταινίες απαιτούν νέους ηθοποιούς, εκ των πραγμάτων πρέπει να δω νέο κόσμο.
Kαι στις “Νύφες” (2004) συνέβη αυτό, με πολύ μεγάλο αριθμό νέων ηθοποιών που είχαν έρθει. Το ίδιο συνέβη και τώρα. Βέβαια στη συγκεκριμένη περίπτωση στη “Μικρά Αγγλία”, είχα τη βοήθεια της κόρης μου της Κωσταντίνας που περίπου ήξερε και τι ψάχνω οπότε δεν ήταν τόσο μεγάλο το διάστημα της έρευνας. Και από τύχη, η Πηνελόπη Τσίλικα (πρωταγωνιστεί ως η Όρσα στη “Μικρά Αγγλία”) έπαιζε στην ταινία της Κωνσταντίνας που σημαίνει ότι σε ένα γύρισμα που την είδα, περίπου ήξερα από την πρώτη στιγμή ότι αυτό είναι το πρόσωπο που θα επιλέξω. Βέβαια δεν επιλέγω ηθοποιούς που δεν του ξέρω καθόλου. Τους ακούω, κάνουμε πρόβες στην αρχή, αλλά εμπιστεύομαι το ένστικτο μου. Αυτό ακριβώς ήταν και μία συμβουλή του Σκορσέζε (ο Μάρτιν Σκορσέζε είχε την επιμέλεια παραγωγής στις “Νύφες”),“Παντελή να επιστρέφεις στο πρώτο σου ένστικτο”. Τι σου λέει το ένστικτο σου, αυτό είναι το πρόσωπο; Δούλεψε λοιπόν μαζί του και αξιοποίησε το…
144732g-panteles_boulgares_-_sunenteuxe_02

Μέσα από την υπέροχη φωτογραφία της ταινίας “Μικρά Αγγλία” (Διεύθυνση Φωτογραφίας: Σίμος Σαρκετζής) έχουμε την ευκαιρία να περιηγηθούμε παράλληλα και στην Άνδρο. Σε μία άλλη βέβαια Άνδρο από αυτή που γνωρίζουμε, μακριά από τις καρτ ποστάλ και διαφορετική από τους ταξιδιωτικούς οδηγούς. Είναι το χαρακτηριστικό αυτό κυκλαδίτικο νησί, ένας από τους βασικούς πρωταγωνιστές της ταινίας σας;

Σίγουρα, είναι. Πολλές φορές έχω επιλέξει ιστορίες όχι από διηγήσεις ή από συγκεκριμένα περιστατικά, αλλά από το περιβάλλον. Δηλαδή ένα τοπίο ή ένα κτίριο, ένας δρόμος… με ταξιδεύει, θα έλεγα ποιητικά, σε μία διάθεση να βρω μία ιστορία που να διαδραματίζεται στο συγκεκριμένο περιβάλλον. Προσπαθώ δηλαδή τα τοπία, οι φυσικοί χώροι, να είναι πρωταγωνιστές ουσιαστικοί. Να μην είναι απλώς ένα περιβάλλον όπως το χαρακτήρισες τουριστικό. Δεν με ενδιαφέρει αυτό.Ερμηνεύοντας αν θέλεις μία φράση του Μπέργκμαν που έλεγε ότι το ωραιότερο τοπίο στον κόσμο, είναι το ανθρώπινο πρόσωπο…

Η ναυτοσύνη υπήρξε ιστορικά θεμέλιος λίθος της χώρας μας και η ταινία σας παρά το γεγονός ότι εξετάζει μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ωστόσο τα μηνύματα της είναι διαχρονικά. Είναι άραγε η Ελλάδα, μία Μικρά Αγγλία που προσπαθεί να επιβιώσει στο φουρτουνιασμένο πέλαγος των οικονομικών εξελίξεων;

Με κάποιον τρόπο ναι. Βέβαια η γενίκευση μίας ιστορίας που μόλις έχω τελειώσει στο να προσπαθήσω να την εντάξω στο ευρύτερο πλαίσιο, προσπαθώ να το αποφύγω για να μην γίνει μία παρεξήγηση, ότι προσπαθώ να ταξιδέψω την ιστορία μου, στα σύγχρονα προβλήματα που περνάει ο τόπος. Τα προβλήματα που περνάει ο τόπος, είναι τελείως διαφορετικά, από αυτά που περιγράφει η ταινία. Άλλης ποιότητας, άλλου είδους και άλλου βάθους. Εδώ μιλάμε για ένα τελείως άλλο πλαίσιο πολιτικών αποφάσεων, που μας επηρεάζουν και βλέπουμε τις απώλειες και τα αποτελέσματα των επιλογών αυτών. Αλλά ακόμα κι ελάχιστο να είναι αυτό, δηλαδή η σύνδεση από κάτι που μας γοήτευσε σε ένα βιβλίο ή σε μία ταινία, έστω και λίγο να είναι, νομίζω ότι αυτή είναι η λειτουργία της Τέχνης. Αυτό είναι το πολύτιμο της Τέχνης. Η Τέχνη δε βρίσκει λύσεις, δεν κάνει επαναστάσεις, αλλά αν για δεκαπέντε λεπτά μετά την προβολή της ταινίας μας έχει συγκινήσει κάτι, μπορεί να εμφανιστεί και σε κάποια απροσδιόριστη στιγμή και να μας κρατήσει παρέα. Τουλάχιστον έτσι μου έχει συμβεί εμένα. Δηλαδή σε δύσκολες στιγμές της ζωής μου, μία ταινία που ξαναβλέπω, ευλογώ τον σκηνοθέτη, τον συγγραφέα, τον ηθοποιό… που με βοήθησε όχι να μου εξομαλύνει το πρόβλημα αλλά να μου το φωτίσει διαφορετικά. Να βρω μία άλλη διέξοδο.
144732g-panteles_boulgares_-_sunenteuxe_04

Στην Ελλάδα του σήμερα και της οικονομικής κρίσης, πόσο εύκολο ήταν να ολοκληρωθεί μία μεγάλη παραγωγή όπως η συγκεκριμένη ταινία;

Ήτανε δύσκολο και παλαιότερα, διότι και πριν επιχειρήσαμε να το κάνουμε. Θεωρώ ότι στη ζωή υπάρχει και αυτό το ελάχιστο περιθώριο της τύχης, της σύμπτωση που εκεί οφείλεται και η πραγματοποίηση της ταινίας. Ευτυχώς συναντήσαμε ανθρώπους που ενδιαφέρθηκαν τόσο για τον τόπο τους, την Άνδρο όσο και για το βιβλίο και τη μεταφορά του στη μεγάλη οθόνη. Ευλογώ τη στιγμή που συνέβη αυτή η ευτυχής συγκυρία. Επειδή έχω περάσει και πολλές ατυχίες στη ζωή μου, όταν εμφανίζονται ο ευτυχείς στιγμές, σαν κι αυτές που περιγράφουμε τώρα, είναι μία ευλογία…

Επιτρέψτε μου να μείνω λίγο περισσότερο στο παρών, καθώς σε πείσμα των καιρών οι νέοι Έλληνες Κινηματογραφιστές δημιουργούν ταινίες, αρκετές από τις οποίες ταξιδεύουν με επιτυχία και στα Φεστιβάλ του εξωτερικού. Πως βλέπετε τον νέο ελληνικό κινηματογράφο, είστε ικανοποιημένος και τι θα συμβουλεύατε έναν σκηνοθέτη που κάνει τώρα τα πρώτα του βήματα;

Είμαι πολύ περήφανος για την καινούργια γενιά κινηματογραφιστών. Κίνητρο για να κάνουμε Τέχνη είναι η βαθιά μας επιθυμία να εκφράσουμε κάτι που μπορεί να είναι απολύτως προσωπικό, αλλά μπορεί να έχει και μία αναφορά στο ευρύτερο ανθρώπινο περιβάλλον. Τι μας σπρώχνει να κάνουμε εικόνες; Η επικοινωνία.Θέλουμε μέσα από αυτές τις εικόνες να επικοινωνήσουμε με κάποιον. Δεν πιστεύω σε αυτό που λέμε η Τέχνη για την Τέχνη, ούτε ότι θέλω να κάνω μία ταινία για τον εαυτό μου. Αν θες να κάνεις μία ταινία για τον εαυτό σου, επέλεξε ένα πιο φτηνό μέσο. Ο Κινηματογράφος ακόμα και στη φτηνή εκδοχή του, με τα σύγχρονα μέσα, είναι ακόμη ένα ακριβό μέσο έκφρασης.
Αν θυμάμαι καλά , ο Ζαν Κοκτώ, έλεγε: “Ο κινηματογράφος θα γίνει τέχνη μόνο όταν τα υλικά του γίνουν τόσο φθηνά όσο το μολύβι και το χαρτί…”
Κοίτα, όταν κάνω μία ταινία τι σκέφτομαι; Μία αίθουσα με κόσμο, να κοιτάζει με προσοχή αυτό που έχω περιγράψει και να βγει – διότι μου έχουν τύχει και τα δύο – είτε συγκινημένος, είτε αδιάφορος. Το κίνητρο είναι η αγάπη σου για τον τόπο και η αγάπη σου για τον άνθρωπο. Σέβομαι λοιπόν και εκτιμώ όλη αυτή την καινούργια γενιά. Έχω ξαναπεί ότι μοιάζει με τη γενιά τη δικιά μας του ’60 και αυτό δεν αφορά μόνο τις κινηματογραφικές ταινίες, αφορά τους ανθρώπους που κάνουνε θέατρο, που γράφουν, που κάνουνε μουσική. Κι όταν μάλιστα συμβαίνουν και κρίσιμες πολιτικές και οικονομικές δυσκολίες, αυτό σε ζορίζει περισσότερο, σε κάνει ποιο αποφασιστικό, πιο τολμηρό. Χαίρομαι για αυτά τα νέα παιδιά. Απλώς αυτό που λέω καμιά φορά, είναι προσπάθησε να βρεις το κοινό σου. Δεν αρκεί να παιχτεί η ταινία σου σε μία ή δύο αίθουσες στην Αθήνα. Υπάρχουν βέβαια δυσκολίες στο να ταξιδέψουν οι ταινίες εκτός Αθηνών αλλά πάρτε τις ταινίες σας και πηγαίνετε στην περιφέρεια. Δείξτε τις ταινίες σε λέσχες, σε καφενεία, σε σχολεία. Έτσι σιγά σιγά θα δημιουργηθεί ένα νέο κοινό. Υπάρχει το κοινό των Πανεπιστημίων. Πόλεις στην Ελλάδα ζωντανεύουν μέσα από την ύπαρξη των φοιτητών. Ελάτε σε επαφή μαζί τους. Είναι όνειρο αυτό; Νομίζω ότι μπορεί να γίνει. Μία παρέα νέων δημιουργών, ας πάρει τις ταινίες της, ας πάρει και μουσικούς μαζί, ποιητές, κι ας περάσει ένα διάστημα τριών μηνών, έστω και σαν εγχείρημα, σαν μία περιπέτεια…

Μετά τη “Μικρά Αγγλία”, ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Επειδή αυτή είναι η δωδέκατη ταινία μου κι επειδή μεγαλώνω δε θέλω να τελειώσω με τη δεκάτη τρίτη. Είναι γρουσούζικο νούμερο (γέλια). Θα ήθελα να κάνω άλλες τρεις ταινίες. Αλλά τι θα είναι αυτές; Υπάρχουν στιγμές που νομίζω ότι έχω βρει και τις τρεις ιστορίες. Αλλά δεν είμαι στη στιγμή που λέω, ωραία έχω έτοιμη τουλάχιστον τη μία από τις τρεις. Μετά τη “Μικρά Αγγλία” θέλω να ξεκουραστώ λιγάκι και μετά θα επανέλθω. Έχω πράγματα στο μυαλό μου τα οποία και επεξεργάζομαι…
Διαβάστε περισσότερα για: , ,

Διαβάστε επίσης

Scream 5 – Η Courtney Cox, επιστρέφει στο franchise
BAFTA TV Awards 2020 – Chernobyl και The End of the F***ing World, οι μεγάλοι νικητές
Πρεμιέρες 30/07/2020 – Πάει κι ο Ιούλιος
Emmys 2020 – Οι φετινές εκπλήξεις και σνομπαρίες
Emmys 2020 – 160 υποψηφιότητες για Netflix, 26 για το Watchmen
Venice 2020 – Ιδού οι ταινίες που θα διαγωνιστούν για τον Χρυσό Λέοντα
TeneT – 27 Αυγούστου στην Ελλάδα, νωρίτερα από ΗΠΑ Κίνα
The Right Stuff – Η έναρξη της NASA, από National Geographic, και Disney+